fiogf49gjkf0d
Fransızların iş birlikçi Ermeni çeteleriyle 24 Aralık 1918 de işgal ettiği Adana da, dönemin Valisi Celal Bey in İstanbul Hükümetine yazdığı ve 88 yıl sonra Osmanlı Devlet Arşivlerinde bulunan mektubu, yaşanılanların boyutunu yansıtıyor.
Tarihçi, araştırmacı Cezmi Yurtsever, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1. Dünya Savaşı sonrası, Adana ve çevresinde başlayan Ermeni çeteleri destekli Fransa işgalinin boyutlarının, Osmanlı Devlet Arşivlerinin yayınlanmaya başlanmasıyla daha iyi anlaşıldığını söyledi.
Yurtsever, arşivlerde yaptığı araştırmalar sırasında, işgalden bir yıl sonra Adana ya atanan ve 6 ay görevde kalan Vali Celal Bey in gözlemlerinin yer aldığı ve 21 Aralık 1919 tarihinde İstanbul Hükümetine gönderdiği mektuba ulaştığını kaydetti.
İşgalin vali tarafından belgelenmesinin ve dünya kamuoyuna sergilenmesinin önemine dikkati çeken Yurtsever, Adana Valisi Celal Bey imzalı mektupta yer alan dramatik satırlar, tarihi bir belge olarak önemli olduğu kadar, Fransızlar ve Ermeni çetelerinin işgal sırasında yaptıklarını, yaşanılanları anlatması bakımından da düşündürücüdür dedi.
Vali Celal Bey in mektubunda sık sık Fransız Albay Bremond ın Türk düşmanı niteliklerinden bahsedildiğini belirten Yurtsever, mektupta, Bu adamlar, özellikle Fransız Albay Bremond un Türk düşmanı olduğu muhakkaktır. Bremond un bazılarına Türkleri sevmeseydin iyi adam olurdun dediğini işittim şeklinde satırlar olduğunu kaydetti.
-FRANSIZ BAYRAĞI ASMAYANLARA PARA CEZASI-
Yurtsever, mektupta, işgalci güçlerin, Türklere zorla evlerine, iş yerlerine Fransa bayrağı astırdıklarının anlatıldığını vurguladı.
Yurtsever, Fransızların uygulamalarla ilgili, Vali Celal Bey in mektupta şu ifadelere yer verdiğini kaydetti:
Vilayet hukuk işleri müdürü, vali vekili, diğer memurlar ve belde eşrafı ile birlikte Fransız General Guro yu karşılamak için zorla Mersin e gönderildiği zaman evinde olmamasından yararlanarak, polisler içeri girip iki bayrak bırakmış ve asılmazsa 15 altın para cezası alınacağını ifade etmişlerdir. Alınan para cezasına karşılık verilen kağıtlardan ele geçirdiğim bir adedini takdim ediyorum. Bu kağıt, Fransızların Türklere zorla bayrak çektirdiklerini ve çekmeyenlerin para cezasına çarptırıldıklarını hiçbir itiraza mahal bırakmayacak surette açıklamaktadır.
- İNSANLAR KURŞUNA DİZİLİYOR -
Çaresiz insanların sorgulanmadan ve mahkemeye çıkarılmadan kurşuna dizildiğini, Celal Bey in mektupta, Fransız Albay Normand ın emriyle Adana da 32, Ceyhan da 7, Osmaniye de 18 kişinin öldürüldüğünü yazdığını belirten Yurtsever, katliamların mezarlıkta aleni olarak yapıldığını anlatıyor.
Mektupta, küçük bir kız çocuğunun babasına uygulanan cezayla ilgili şu satırlar yer alıyor:
Adana da, Türklere uygulanan cezaların emsaline başka yerlerde tesadüf edilemez. Mesela, evinin balkonunda oynamakta olan Pamukçu oğlu Aziz Efendi nin 5-6 yaşındaki kızı, Madam Bremond a otomobiliyle geçerken tükürmüş, fakat tükürük otomobile tesadüf etmemiştir. Bu hareket, çocuğun babasına 5 bin altın paraya mal olmuştur. Kendisinden nakdi ceza olarak bu parayı tahsil etmişlerdir.
Yurtesever, işgal sırasında başta Adana merkez olmak üzere çevre ilçelerle birlikte yaklaşık 10 bin Türkün katledildiğini belirterek, bununla ilgili başta Vali Celal Bey in mektupları olmak üzere çok sayıda belgenin arşivlerde yer aldığını söyledi.
Celal Bey in Adana ve çevresinde Kuvayı Milliye derneklerinin örgütlenmesinde, kurtuluş mücadelesinde baş aktör olduğunun altını çizen Yurtsever, bu çalışmaların yeni nesiller tarafından iyi öğrenilmesinin önemine dikkati çekti.
Alıntıdır.
_____________________________________________
Chatcity ?
Just join us ! l Lineage 2 l Chatcitye girebilmek için ? l Soru ve önerileriniz
Forum kuralları l Foruma resim upload etmek l Haberin var mı ? l Duyurular l Forumun en iyileri
|
