fiogf49gjkf0d Evrenin meydana geliş sürecini anlamak için tasarlanan dünyanın gelmiş geçmiş en büyük fizik deneyi, bu sabahın erken saatlerinde Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi CERN de toplanan bilim insanlarının tezahüratları arasında başlatıldı.
 |
|
| Çarpıştırıcı Jura dağlarının altında 27 kilometrelik tünele yerleştirildi. |
İsviçre Fransa sınırında Alp dağlarının derinliklerine uzanan 27 kilometre uzunluğunda ve çember şeklindeki bir tünele yerleştirilen, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı adlı düzeneğe verilen iki ayrı proton hüzmesi, tünelde birbirine zıt yönde ilk turlarını tamamladı.
Bu, deneyin yalnızca başlangıcını oluşturuyor.
Bir kaç hafta sonra uzmanlar tünelde zıt yönlerde döne döne hızlandırılan ve güneşten bir kaç kat daha büyük ısı yaymaya başlayan bu iki proton hüzmesini muazzam bir hızla çarpıştırmayı, böylelikle evrenin ortaya çıkışına sebep olduğu düşünülen, big bang adı verilen büyük patlamanın, minyatür ölçekteki bir benzerini yaratmayı planlıyorlar.
Fizikçiler bu çarpışmayla ortaya çıkacak parçacıkları inceleyerek evrenin meydana gelişinin bugüne kadar çözülemeyen sırlarına ışık tutmayı umuyor.
Teknik incelikler
Proton hüzmeleri tünelin içinde yüksek düzeyde soğutulmuş mıknatıslarla yönlendiriliyor.
Fizikçiler, "Büyük Hadron Çarpıştırıcısı"nın devreye sokulmasının, "ıslak bir ipliği son derece uzun bir iğne deliğinden geçirmeye çalışmak" kadar meşakkatli bir iş olduğunu kaydediyorlar.
Birkaç hafta içinde, ters yönlerde akan proton hüzmeleri ışık hızına yaklaştığında, çarpıştırıcının içindeki süper iletken mıknatıslar, proton hüzmelerini birbiriyle çarpıştıracak.
Amaç, 14 milyar yıl önce evrenin meydana geldiği "Big Bang" - Büyük Patlama dan mikrosaniyeler sonraki ortamı yeniden yaratmak.
Bugünki evrenin temel unsurlarının o anlarda şekillendiği düşünülüyor.
Bilim adamları çarpışmadan doğacak "enkazı" inceleyerek, evrende bugüne dek sır olarak kalan bazı konulara ışık tutmayı umuyor.
Kara delik kaygısı
Deney öncesi, dünyayı yutacak bir kara delik meydana geleceği endişeleri dile getirilmiş ancak "Büyük Hadron Çarpıştırıcısı" projesinin yeni güvenlik analizinde, yapılacak deneyin dünyanın her gün binlerce kere yüksek enerjili kozmik ışınlarla çarpışmasından farksız olduğu vurgulanmıştı.
Özellikle internette dolaşan bazı mesajlarda, atom parçalayıcının çalıştırılmasıyla bir kara deliğe yol açacak güçlü enerji alanlarının ortaya çıkacağı ya da garip bir parçacığın oluşarak dünyayı sıcak bir sıvıya çevireceği söylentileri yer almıştı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 29 Ağustos ta deneyin durdurulması için yapılan başvuruyu reddetmişti.
Başvuruyu Almanya daki Tübingen Üniversitesi nden bir biyokimyacı liderliğindeki bir grup yapmıştı.
BBCTurkish | 
Bilim İçin Çok Büyük Bir Deney Olucak Ama Kobay Olan Bütün Dünya.