ChatCity sohbet arkadaş sitesi ile oyun tavla ve okey oyna, sohbet muhabbet ortamını keşfet. Oyun, okey tavla oyna, kulüp aç ve kendi radyo yayınını yap

Sultan 1. Ahmet tarafından 1616 yılında mimar Sedefkar Mehmet Ağa`ya yaptırılan Sultanahmet Camii`nin ilginç mimarisi... Padişahı boynunu eğdiren kapının anlamı ne? Sultan`a kaftanında toprak taşıttıran neden?


Sultan 1. Ahmet tarafından 1616 yılında mimar Sedefkar Mehmet Ağa`ya Ayasofya`nın karşısında yaptırılan Sultanahmet Camisi, kentin en çok turist çeken mekanları arasında ön sıralarda yer alıyor.

Osmanlı sultanları ve ailesi tarafından yaptırılan ve ``Sultan camileri`` anlamına gelen selatin camilerinin 6`ncısı olan Sultanahmet Camisi, İznik çinileriyle bezeli olduğu için Avrupalılar tarafından ``Mavi Cami (Blue Mosque)`` olarak adlandırılıyor.

İstanbul`un tarihi yarımadasında bulunan Sultanahmet Camisi, Mimar Sinan sonrası klasik mimarinin en büyük ve en önemli eseri olarak biliniyor.

Caminin yapımı 1616`da tamamlanırken, yapımı 1620 yılına kadar süren külliyenin diğer binalarının, dağınık bir düzenlemeyle yerleştirildiği görülüyor.

Binalar, tüm alana hakim ve dış avlu içinde yer alan cami ve hünkar kasrı çevresinde işlevlerine göre dini, eğitim yapıları ve sosyal tesisleri olarak gruplandırıldı.

Büyük çaplı bir prestij projesi olarak yapılan Sultanahmet Camisi ve külliyesinde Mimar Sinan`ın öğrencisi Sedefkar Mehmet Ağa, klasik geleneğin denenmemiş detaylarını kullanarak devletin siyasi gidişine paralel olarak mimaride büyük bir atılım gerçekleştirdi.

İznik çinileriyle bezenmesi, yapının mimari ve sanatsal açıdan dikkate şayan en önemli yanı olarak öne çıkıyor. Mavi, yeşil ve beyaz renkli İznik çinileriyle bezeli olan ve çinilerin süslemelerinde sarı ve mavi tonlardaki geleneksel bitki motifleri kullanılması, yapıyı sadece bir ibadethane olmaktan öteye ***ürüyor.

Sultanahmet Camisi, aynı zamanda Türkiye`nin 6 minareli tek selatin camisi olma özelliğini de taşıyor.

Caminin 6 minaresi olmasına ilişkin aktarılan bir efsane şöyle:

``Dönemin padişahı I. Ahmet, minareleri altından yaptırmak istemiştir ancak kaplamada kullanılacak olan altının değeri padişahın bütçesini fazlasıyla aşınca, caminin mimarı Sedefkar Mehmet Ağa bu emri güya yanlış işiterek `altın` sözcüğünü ``altı`` yaparak camiyi 6 minareli inşa ettirmiştir.``

Toplam 260 pencereyle aydınlatılan caminin ibadethane bölümü 64x72 metre boyutlarındadır. 43 metre yüksekliğindeki merkezi kubbesinin çapı ise 23,5 metredir.

Avlunun batı girişinde, demirden ağır bir kordon bulunmaktadır. Bu kordon, avluya atıyla giren padişahın kafasını çarpmamak için eğmesini gerektiriyordu. Bu durum da padişahın bile camiye girerken kendisine çeki düzen vermesi gerektiğini göstermek amaçlı sembolik bir eylem olarak kabul ediliyordu.

-KAREYE YAKIN DİKDÖRTGEN PLANLI ESER-

Vakıflar Genel Müdürlüğünden alınan bilgilere göre, Sultan Ahmet Evvel Vakfına kayıtlı olan cami, büyük bir külliyenin ana yapısını oluşturuyor.

Plan şeması itibarıyla Şehzade Camisi`ne benzeyen camide, merkezi kubbeyi dört yönden dört yarım kubbe destekliyor. Kareye yakın dikdörtgen planlı eserin içi zengin İznik çinileri ile kaplı bulunuyor.

-SANAT TARİHİ UZMANI PROF. DR. EYİCE -

Sultanahmet Camisi hakkında AA Muhabirine bilgi veren sanat tarihi uzmanı Prof. Dr. Semavi Eyice, Mimar Sinan`dan sonra yetişen ve onun üslubunu devam ettiren Arnavut asıllı Sedefkar Mehmet Ağa`nın eseri Sultanahmet Camisi`nin, çok zengin bir mimarisi olduğunu söyledi.

Külliye şeklinde yapılan caminin zaman içinde bazı bölümlerinin yıkıldığını dile getiren Prof. Dr. Eyice, ``Sultanahmet Camisi`nin 6 minaresi var. Bu özellik başka camide yok`` dedi.

Prof. Dr. Eyice, külliyenin Darüşşifası yani hastanesi olduğunu, Sıbyan mekteplerinden ise birinin yıkıldığını, diğerinin durduğunu kaydetti.

Sultanahmet Camisi`nin arkasında ``Arasta`` tabir edilen ve yangın geçirdiği için yıllarca kullanılmadıktan sonra restore edilen çarşının giriş çıkışlarındaki sebillerin içlerinin çinilerle kaplı olduğunu, ancak o çinilerin birileri tarafından kırılıp ***ürüldüğünü anlatan Prof. Dr. Eyice, şunları söyledi:

``Her minarenin gövdesi ayrı bir şekilde süslenmiştir. Şehzade Camisi hariç bizde minareler sadedir. Sultanahmet Camisi`nde minareler üzerinde farklı farklı süslemeler vardır. Bir tanesinin üzerinde servi figürleri vardır. Caminin bronz çok güzel kapıları vardır. İçerisindeki çiniler sebebiyle `Mavi Cami`` olarak da adlandırılır. Sultanahmet Camisi, fazla aydınlık bulunur. Sebebi bir ihtilalde yaşanan arbedede renkli camların indirilmesidir. Bina, 19. yüzyılda çok kötü bir restorasyon geçirmiş. Restorasyonu Rumlar yapmış.

Padişahın namaza geçmeden biraz dinlenmesi için yapılan bölüme Kasr-ı Hümayun denir. Sultanahmet Camisi`nde de bu bölüm bulunur. Çocuk yaşta padişah olan ve genç yaşta da ölen Sultan 1. Ahmet`in caminin yapımında ilk vurduğu kazma, bugün Topkapı Sarayı`nda hala saklanır.``

-SULTANAHMET`İN ŞÖHRETİ-

Cami imamı Emrullah Hatipoğlu da 400 yıla yakın tarihi geçmişi olan Sultanahmet`in, İstanbul`un en büyük, dünyada da şöhreti en yaygın camilerden biri olduğunu ifade ederek, kentin kültür ve tabiat varlıkları düşünüldüğü zaman ilk akla gelen iftihar tablolarından biri olduğunu söyledi.

Evliya Çelebi`nin seyahatnamesinden rivayetle caminin yapılışında Sultan 1. Ahmet`in, temel kazma çalışmalarına eline kazmayı alarak bizzat katıldığını ve temelden çıkan toprağı kaftanına koyarak dışarıya taşıdığını anlatan Hatipoğlu, padişahın temel kazmada kullandığı malzemenin Topkapı Sarayı`nda muhafaza edildiğini bildirdi.

Hatipoğlu, caminin ilginç mekanlarından birinin de Hünkar Mahfili olduğunu ifade ederek, tarihi bilgilere göre, Sultan 1. Ahmet`in her Ramazan`ın son 10 günü oraya çekilerek Allah ile manevi buluşmayı yaşadığını anlattı.

Caminin minberi, kürsüsü, minareleri ve mahfillerinin özel bir yeri olduğunu ifade eden Hatipoğlu, mihrabının ise ayrı bir anlam taşıdığını vurguladı.

Hatipoğlu, Sultanahmet Camisi`ni yabancı devlet ve ilim adamları ile sanatçılar olmak üzere Türkiye`ye gelen herkesin mutlaka ziyaret ettiğini belirterek, bir anlamda protokol camisi konumunda olduğunu söyledi.

Katolik dünyasının liderinin ilk defa bir camiyi ziyaret ettiğini ve bunun da Sultanahmet Camisi olduğunu anımsatan Hatipoğlu, eski ABD Devlet Başkanı Bill Clinton`ın camiye 2 kez ziyarette bulunduğunu anlattı.

Hatipoğlu, ziyaretçilerin genelde camiden çok etkilendiklerini ve Papa`nın da bunlardan biri olduğunu dile getirerek, ``Clinton ikinci gelişinde ziyaretçilere camiyi kendi tanıttı. O gelişinde `İstanbul`a gelip de Sultanahmet Camisi`ni görmemek büyük noksanlık olur` ifadesini kullanmıştı`` diye konuştu.

Ramazan aylarında Sultanahmet Camisi`nde çeşitli dini kültürel etkinlikler yapıldığını anlatan Hatipoğlu, Kur`an-ı Kerim`in 4 defa sesli okuyuşlarla hatim edildiğini kaydetti.

Hatipoğlu, caminin avlusunda her yıl Ramazan ayında kitap fuarı da açıldığını belirtti.

1700 yıllık sırların peşine düşen belgeselci Göksel Gülensoy, iki dalgıç ve dört mağaracıyla bugüne kadar girilmemiş mekânlara ulaştı.Dalgıçlar, sarnıçların Yerebatan ve Topkapı Sarayı`yla bağlantılarını araştırdı. Mağaracılar Tekfur Sarayı`ndan, Adalar`a uzandığı rivayet edilen gizli geçitleri bulmaya çalıştı. Çekimine 1998`de başlanan belgesel, bütçe, resmi izinler ve müzede sürdürülen restorasyon çalışmasının çıkardığı engeller nedeniyle ancak tamamlanabildi. 50 dakikalık “Ayasofya`nın Derinliklerinde”, sonbahardan itibaren uluslararası yarışmalara katılacak.

Dev kubbenin altında, ana salonun zeminine gömülü sarnıç kapaklarından önce girişe yakın olanı açıldı. Çevresindeki betona bakılırsa, uzun zamandır kullanılmamıştı. Ayasofya Yıllıkları, 1945`te zemindeki suyun boşaltılıp araştırma yapılmasına karar verildiğini, ancak sarnıçlardaki suyun azalmadığını, motorun yanmasıyla bu işten vazgeçildiğini yazıyordu. Yani, kapaklar 64 yıl sonra ilk kez açılıyor, tarihte ilk kez zemine bir dalgıç iniyordu. Saat sabahın 9.30`uydu, su sıcaklığı aralık ayının da etkisiyle 6 dereceye düşmüştü. Sarnıca kameraman Engin Aygün ve ardından fotoğrafçı Ozan Çokdeğer indi. Bir hafta önceki ön keşif çalışmasında, ucuna ip bağladıkları kamerayı suya sarkıtmış, geçide benzer bölgeler görmüşlerdi. Kapak, dalgıç tüpünün geçemeyeceği kadar dardı. Bu nedenle, 50 metrelik hortum hazırlanmıştı. Geçitler binanın derinlerine uzanıyorsa, dalgıçlar burada nargile sistemiyle hortumdan soluk alarak ilerleyecekti.

İlk kapağın altındaki sarnıç 12 metre derinlikteydi. Ozan Çokdeğer, dibe yaklaştığında kürek sapını andıran, ağacın damarlarını bile görebileceği kadar iyi korunmuş iki kalın sopaya rastladı. Dokunduğu anda toza dönüştüler. Ardından bir kova çıktı karşısına. O da dokunur dokunmaz tuz buz oldu. Bunların dışında bir hayvan iskeleti vardı zeminde. Yaklaşık 50 dakika sarnıç duvarlarını inceleyip, su üstüne çıktı.

HEYECAN OLUŞTURAN FOTOĞRAF

Araştırma ekibinin dalış için sadece bir günlük, yani 8 saatlik çalışma izni vardı. Hızla, kubbenin merkezine daha yakın olan ikinci kapağa yöneldiler. Müzenin eski müdürlerinden Erdem Yücel, yönetmen Göksel Gülensoy`a yıllar önce eski bir fotoğraf göstermiş, bunun Ayasofya`nın temellerinde çekildiğini söylemişti. Fotoğrafta, Yerebatan Sarnıcı`nı andıran suyla dolu bir mekânda bot içindeki araştırmacılar görülüyordu. Sismik araştırmalar da büyük salonun altının boş olduğunu göstermişti. Ön inceleme sırasında ikinci sarnıca kamera sarkıtan ekip, kapağın iki metre altında, binanın merkezine ve çıkış kapısına uzanan iki geçit saptayınca heyecanlanmıştı. Bu geçitler Yerebatan`dan, Topkapı`ya kadar uzanabilirdi.

KUTSAL SU MATARALARI

Dalış amiri Levent Karataş ve acil durum dalgıcı Kenan Ergüç, kameraman ve ardından fotoğrafçıyı iple ikinci sarnıca indirdi. Önce dibe kadar indiler. Balçıkla kaplı zemin aşağılara doğru gidiyordu. Sanki, çöküntüyle kapanmıştı. Dizlerine kadar balçığa batan Çokdeğer`in ilk gözüne çarpan, 1917 tarihli 10 civarında asker matarasıydı. İşgal yıllarında kutsal sudan almak isteyen İngiliz askerleri düşürmüştü bunları. Ardından Ayasofya`yı aydınlatan dev avizelerdeki kandillerin camları çıktı. Biraz daha karıştırınca, eline bir zincir geldi. Ucunu çektiğinde, iki halkayla karşılaştı. Prangalı bir tutsağın hayatı muhtemelen burada sona ermişti. Bu düşünceyle ürperen Çokdeğer`in, gittikçe bulanan suda en son gördüğü vitray benzeri, 7 renkli bir camdı.

Bulduğu objelerden birkaçını daha net görüntülenmesi amacıyla sarnıç dışında bekleyenlere iletti. Bunlar daha sonra tekrar suya atıldı. Taş örülü duvardaki, kapatılmış geçitleri de inceleyen, görüntüleyen iki dalgıç yaklaşık 50 dakika sonra sarnıçtan çıktı. Doğruca bahçedeki seyyar röntgen aracına gidip, film çektirdi. Yönetmen Gülensoy`un talebi üzerine, Sağlık Bakanlığı`nca görevlendirilen aracın personeli, dalgıçların vücudunda herhangi bir yabancı cisim bulunmadığına dair rapor tuttu. Bakanlık bulguların yerinde bırakılması, yapıda iz bırakacak herhangi bir değişiklik yapılmaması koşuluyla çekim izni vermişti. Bu nedenle kapalı geçitler de zorlanmamıştı.

Ayasofya`nın ana salonundan girilen tünellerdeki araştırma ve görüntüleme çalışmasını ise Yaman Özakın yönetimindeki Boğaziçi Üniversitesi Uluslararası Mağara Araştırma Derneği (BUMAD) üstlenmişti. Dört tecrübeli mağaracının, dalgıçlar gibi, araştırma ve çekim için 8 saati vardı.

YERALTINDA 283 METRE

Kasklarına profesyonel kameralar yerleştirilmişti. Önce İGDAŞ ekibi geçidin girişinde zehirli gaz ölçümü yaptı. Tehlike yoktu. Ardından dört kişilik ekibe gaz dedektörleri verildi. Aşağıya sarkıtılan mağaracılara Ayasofya Müzesi Başkanı Doç. Dr. Haluk Dursun da katıldı. İlk ayak bastıkları salon koridor gibi uzundu, sütunlarla güçlendirilmişti.

Buradan Sultanahmet Meydanı ve Topkapı Sarayı yönüne, yaklaşık 70 santim yüksekliğinde, taş örülü iki tünel uzanıyordu. 5. yüzyıldaki güçlü Bizans İmparatoru II. Teodosios`un halka görünmeden Ayasofya`dan Tekfur Sarayı ve Hipodrom`a geçtiği tünel bu olmalıydı. Mağaracılar iki ekibe ayrılıp, zıt yöndeki tünellere girdi. Tuğladan kemerlerle güçlendirilmiş tüneller 50 metre sonra ikiye ayrılıyor, bir kolları kubbenin altına doğru ilerliyordu. Bu uçlar kapanmıştı. Yaman Özakın ve Emrah Çoraman, lazer yardımıyla ölçüm yaptı, kroki çıkardı. Pelin Kurt ve Aydın Menderes, Topkapı Sarayı yönünde ilerlemeyi sürdürdü. Menderes, önce 25 santim yüksekliğindeki bir tünelden sürünerek, ilerledi. Taşların arasından, ışığın sızdığı bir noktaya rastlayınca kalem kamerasını buradan dışarı çıkardı. Avluya ulaşmıştı. Geri döndü, bu kez daha dar bir başka bölümden sürünerek geçip, iki metre yüksekliğinde, yaklaşık beşer metrekarelik iki odaya ulaştı. Çevrede kemikler, testi kırıkları vardı. Kaynaklara göre Ayasofya`ya 13. yüzyıla kadar sadece bir kişi gömülmüştü: Çocuk Aziz Antinegenos. 200 yıl sonra ise Patrik Athanasius defnedilmişti. Muhtemelen ulaşılan oda bu iki kişinin mezarıydı. Ve Ayasofya zeminindeki 283 metrelik tünellerdeki keşif turunun en heyecan verici bulgusu bu odaydı.

GÖKSEL GÜLENSOY (Yönetmen)

Altı, üstünden daha heyecan verici

1990`da Semavi Eyice`nin öğrencilerinden, dostum Doç. Dr. İhsan Tunay beni Ayasofya`da gezdirmiş, birbirinden ilginç efsaneleri anlatmıştı. Sayesinde bu yapıya tutkuyla bağlandım. 1992`de efsanelerin ışığında yapıyı anlattığım “Ayasofya” belgeselini çektim. San Sebastian, Tampere ve Ankara film festivallerinde ödül aldı. Bu şevkle, Ayasofya`nın sırlarını saklayan tünel ve sarnıçlar üzerine ikinci filmin çekimine başladım. Doç. Dr. Haluk Çetinkaya`nın danışmanlığında, zemindeki gizemi araştırdım. Bence Ayasofya`nın altı, üstünden çok daha heyecan verici. Üçüncü filmimde, Apsis`in altındaki iki odanın izini sürmek istiyorum. Ayasofya`nın ilk papazının eşyalarıyla gömüldüğü, Topkapı Sarayı`na tünelle bağlandığı söylenen oda daha önce derinlemesine araştırılmamış.

DOÇ. DR. HALUK DURSUN (Ayasofya Müzesi Başkanı)

Müze birkaç yıl kapatılıp, kapsamlı bir restorasyondan geçirilmeli

1935`ten bu yana yerli ve yabancı araştırmacılar Ayasofya`da incelemeler yapıyor. Yine de birçok özelliği henüz bilinmiyor. Belgesel ekibi bence çok önemli iki bulguya ulaştı. Kaynaklarda papaz mezarı olarak geçen odaları keşfettiler ve sarnıçlar hakkındaki şehir efsanelerinin doğru olmadığını ortaya çıkardılar. Bu bulgular arkeolojik açıdan da incelenmeli. Aslında Ayasofya, bir süre ziyarete kapatılıp kapsamlı bir taramadan geçirilmeli. Türkiye`nin tüm restoratörleri toplanıp, hızla mozaiklerinin ve diğer bölümlerinin bakımı yapılmalı. Ayrıca İstanbul`a Klasik İstanbul ya da Doğu Roma Medeniyeti Müzesi kurulmalı ve bu yapıdan çıkanlar bu müzede sergilenmeli.

PELİN KURT - AYDIN MENDERES (BUMAD üyesi mağaracılar)

Tarihin içinde yürüdük
Boğaziçi Üniversitesi`nde felsefe öğrenimi gören Pelin Kurt (21) ile İTÜ Gemi İnşaat Fakültesi mezunu Aydın Menderes (26), BUMAD`ın etkinlikleri kapsamında birçok mağara keşfi yaptı. Ancak “Ayasofya`nın Derinliklerinde” belgeseli için ilk kez bir tarihi binanın dehlizlerini keşfe çıktılar. 1.60 metre boyundaki, 55 kilo ağırlığındaki Menderes, dar geçitleri aşma konusundaki mahareti nedeniyle ekibe seçilmişti. “Öyle dar geçitlerden geçtim ki, başımı yan çevirip sürünmem gerekti. Ama ilk kez tespit edilen papaz mezarlarına ulaşınca bu çabaya değdi” diyor Menderes. Kurt ise daha önce Zonguldak`taki maden ocakları gezisinden bu tür ortamlara hazır olduğunu, yine de gaz zehirlenmesinden endişe ettiğini söylüyor.

OZAN ÇOKDEĞER (Dalgıç, fotoğrafçı)

Tünelin çökmesinden korktum

Aslında inşaat mühendisiyim. Mağaracılık ve dalgıçlık hobim. Türkiye`nin tüm önemli kara ve denizaltı mağaralarına girdim. Bu iş önerildiğinde, tarihi bir mekâna dalacağım için heyecanlandım. Ancak hava kabarcıklarının basıncıyla tüneller çökebilir, soğuk suda hipotermi tehlikesi yaşayabilirdim. Sarnıçlara yedek el tüpüyle indim. Neyse ki sorun yaşamadım. Fakat sarnıçlardaki objelerle bu kadar yıldır ilgilenilmemiş olması beni üzdü. Kapakların açılıp, kapsamlı bir çalışma yapılması gerekiyor.

Ses Yetkin Dikinciler müzik Cahit Berkay`dan

“Ayasofya`nın Derinliklerinde” belgeselinin yapımı 11 yıl sürmüştü. 1998 Kasımı`nda NTV için yapımına başlanmış, ancak maliyeti bütçeyi aşınca kanal projeden çekilmişti. 2001`e kadar kendi kaynaklarıyla çekimi sürdüren Göksel Gülensoy, parası tükenince yurtdışına gitmiş, 2007`ye kadar çeşitli TV kanallarında çalışıp para biriktirmişti. Dönüşte de gereken izinleri alıp filmi geçen ay tamamlandı. Cahit Berkay müziğini besteledi, Yetkin Dikinciler metni seslendirdi. Film ekim ayında Antalya Film Festivali`nde gösterime çıkacak. Daha sonra ulaslararası yarışmalara katılacak.

Kaynak: Hürriyet

İlk hangisini gördün  

Emniyet Müdürü olan Hanefi Avcıdan tartışma yaratacak iddialar..

İstanbul`da yaşamıyorum, Çok Sık gitmem, Belki bir elin parmakları kadar gidip görmüşlüğüm var ama ;

Gördüğüm, gezdiğim (Ne kadarını gezebilirim bu mechul) ve O Süre zarflarında yaşadığım kadarıyla

oLağan üstü bir şehir.. Yaşanmaya değer.. Uzaktanda oLsa İstanbul aşığıyım ...

ßeßek Ağacın kendisi değil :)

ßeßek Ağaca tutunmuş dikkatli ßakmalısın