fiogf49gjkf0d
BİLGİSAYARI OLUŞTURAN PARÇALAR
Bu konuda da bilgisayarları oluşturan parçalara (bileşenlere) genel olarak değineceğiz.
Bellek
Verilerin ve işlem komutlarının saklandığı yerdir. Bir programı çalıştırmak istediğinizde, program bellek içinde saklanır. Aynı şekilde bir sözcük işlem programı kullandığınızda da yazdığınız metinler bellek içinde saklanır.
Kişisel bilgisayarlarda kullanılan bellek devrelerine RAM (random Access memory) denir. RAM bellekler, bilgisayarın çalışması sırasında elektrik destekli olarak bilgileri ve işlem komutlarını saklar. Bilgisayarın elektriği kesildiğinde ise RAM içeriği kaybolur.
RAM yongaları SIMM, DRAM gibi değişik yapılarda olabilir. Bu tür bellek yongalarına dileride değineceğiz.
Diğer bir bellek türü ise ROM (Read Only Memory) belleklerdir. ROM, RAM dan farklı olarak üzerlerinde bulunan ve sadece okunabilen veri ya da programların kullanılmasını sağlarlar. Tipik olarak bilgisayarın açılmasıyla birlikte ROM yongasının içindeki bilgiler okunarak bilgisayara (RAM a) yüklenirler.
ROM yongaları, PROM, EPROM ve EEPROM. PROM (Programlanabilir salt okunur bellek) yongaları olarak değişik türlere sahiptir. EPROM(silinebilir PROM), yongaları ise silinebilir ve yeniden programlanabilir.
Belleğin Ölçülmesi
Bir bilgisayar belleğinin kapasitesi bellek üzerinde tutulabilecek bilgi miktarını ifade eder. Kapasite bayt olarak ölçülür. Ancak bilgisayarların bellek kapasiteleri milyonlarca bayt olduğundan bayt biriminin katları kullanılır.
Depolama Birimi Değeri
Bit 1/0
Bayt 8 bit
Word (sözcük) 16 bit
Kilobayt (KB) 1024 Bayt
Megabayt (MB) 1,048,576 Bayt
Gigabayt (GB) 1,073,741,824 Bayt
İşlem Birimleri
Bilgisayarların işlem birimleri CPU (Central Processing Unit) ya da işlemci (processor) olarak adlandırılır. Ana işlem birimi yazmaçları (register) ile birlikte aritmetik mantık ünitesi (ALU) ve kontrol birimini içerir. Kontrol birimi bir saat, bir program sayıcı, bir adres olarak çalışır.
ALU, hesaplamaları ve karşılaştırmaları yapar. Kontrol birimi ise yazmaçlara ve ALU ya olan veri akışını yönetir.
CPU nun hızı saatin hızı ile belirlenir ve Megahertz (MHz)(Bir saniyedeki milyon adet çevrim) olarak ölçülür ve genellikle bilgisayarın tanımı içinde yer alır. Örnepin Pentium IV 2.4 Mhz hızında bir kişisel bilgisayar.
Bu sistem içinde diğer bir bileşen de DMA dır. DMA ( Direkt Bellek Erişimi) işlem birimi yongaları işlemci kullanmadan doğrudan belleğe erişirler.
Depolama/Saklama
Bilgisayarın en önemli işlemi verileri saklamaktır. Yıllar önce delikli kartlar üzerinde saklanan veriler şimdi optik disk üzerinde saklanabilmektedir. 1965 yılında 64 KB kapasiteli bir bellek birimi yaklaşık 10 Kg ağırlığında ve yaklaşık 20 cm büyüklüğünde bir elektronik birim ile sağlanırken bugün küçük bir demir para büyüklüğünde 1 GB kapasiteli bellek birimleri kullanılmaktadır.
Saklama Birimleri:
Depolama birimleri iç bellek (internal memory) ve dış bellek (external) bellek olarak ikiye ayrılabilir.
İç bellek bilgisayarın içinde yer alan RAM yongalarıdır. Ancak bu bellek birimleri geçici olarak saklama işlemi yaparlar.
Dış bellek birimlerinin başında ise sabit diskler (hard disk) birimleri gelir. Bilgisayarın içinde yerleşik ya da dışında yer alan bu birimler geniş kapasiteli veri saklama birimleridir. Bunun dışında verilere hızlı olarak erişim sağlanır.
II. KİŞİSEL BİLGİSAYARLAR
İlk olarak 1981 yılında IBM tarafından üretilip pazara sunulan kişisel bilgisayarlar (personal computers), boyutları ve özellikle fiyatıyla kişilerin özel işleri için kullanabilecekleri bir bilgisayar olarak tasarlanmıştır. Küçük şirketlerde tek başına kullanılarak muhasebe ve benzeri ofis işlerinde de yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Günümüzde kullanılan en yaygın bilgisayar türüdür. Her yıl milyonlarca satılmaktadır. Boyutları sürekli küçülmekte ve yetenekleri artmaktadır. Özellikle Internet e erişiminin yaygın bir eğilim olduğunu düşünürsek kişisel bilgisayarlara olan talepte sürekli artacaktır.
Şimdi, kişisel bilgisayarların parçalarına bir bakalım:
A. GİRİŞ AYGITLARI
Bilgisayarlara veri girmekte kullanılan araçlardır. Klavye, fare, disket, hard disk (sabit disk), joystick, tarayıcı (scanner), mikrofon, ekran (dokunmatik), CD, barkod okuyucu vb.
Klavye (keyboard):
Üzerinde harfler, sayılar, işaretler ve bazı işlevleri bulunan tuşlar vardır.
Q Klavye ve F Klavye (Türkçe) olmak üzere iki şekilde sınıflandırılabilir.
Klavye üzerinde harfler, numaralar ve diğer özel tuşlar vardır.
Klavye üzerindeki tuşlar:
Daktilo tuşları: A-Z harfleri ve özel karakterleri basmak için kullanılan tuşlar.
Ara çubuğu: Sözcüklerin arasına boşluk vermek için kullanılan tuş.
Caps Lock: Klavyenin büyük ya da küçük haft yazmasını sağlar. Diğer bir değişle harflerin yazılışını büyük ya da küçüğe kilitler.
Shift (Üst Karakter): Cümle başlarında büyük harf yazmayı ayrıca tuşların üzerindeki karakterlerin yazılmasını sağlar. Örneğin Shift+2 tuşu ile tek tırnak karakterinin basılması gibi.
Alt: Genellikle diğer tuşlarla birleşik olarak (tuş kombinasyonu) kullanılır. Örneğin Word programında Alt+F3 tuşu ile otomatik metin üretilir.
Enter: İşlemin tamamlandığını belirten tuştur. Örneğin veri girişinin tamamlanması.
Backspace (geri): Bir karakter geri gitmek için kullanılır.
Yön tuşları: Oklar ve PgUp, PgDn olarak bilinen bu tuşlar genellikle ekran üzerinde hareket etmeyi sağlar.
Özel tuşlar:
Ins: Araya ekleme durumunu başlatır ya da sonlandırır.
Delete: Silme tuşu.
NumLock: Sayısal klavyedeki tuşların sayı olarak kullanılmasını ya da ok tuşları olarak kullanılmasını sağlar. (değiştirir).
Esc: Klavyenin sol üst köşesindeki tuştur. Genellikle işlemden vazgeçilmeyi sağlar.
Print Screen: Ekranın yazıcıya ya da sisteme kopyalanmasını sağlar.
Fonksiyon Tuşları: F1-12 arasındaki bu tuşlar da her biri genellikle programlara göre farklı işlevleri yapmak üzere düzenlenmiş tuşlardır. Örneğin F1 tuşu genellikle yardım almak için kullanılır.
Joystick:
Genellikle oyun oynamak için kullanılır. Üzerinde bulunan tuşlarla çalıştırılarak bilgisayara komut verilmesi sağlanır.
Fare (mouse):
Ekranda gözüken imleç (işaret) yardımıyla komut girişi yapmaya yarar. Farenin çevre birimi olarak kullanılmasıyla işaretleme, tıklama (click) ve sürükleme (drag) yapılarak işlemler yaptırılır.
Fare
Temel fare işlemleri:
İşaretleme: Fare işaretiyle bir şeyin üzerine gelmek.
Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basmak.
Çift Tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla iki kez tıklanmasıdır.
Sürüklemek: Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin yerinin değiştirilmesidir.
Sağ Tık: Farenin sağ tuşuna bir kez basmak
Trackball (iztopu):
Bir topun döndürülmesiyle ekrandaki kontrolün yapıldığı bir aygıttır. Fareye benzer. Genellikle çizim amaçlı kullanılır.
Tarayıcı (Scanner):
Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına aktarmakta kullanılır.
B. İŞLEM BİRİMLERİ
Bilgisayardaki ana işlem birimi CPU ya da işlemci (microprocessor) olarak adlandırılan ana işlem birimidir. Sonraki bölümde CPU geniş olarak yer almaktadır.
CPU dışında bilgisayarların şu işlem birimleri vardır:
İşlem Birimi İşlevi
motherboard Bir şase üzerinde bütün bileşenleri birleştirir.
Chip Set Bir dizi yonga (chip) ya da entegre devre (integrated circuit). Chip Set işlemci ve diğer yongaları içeren önemli bir grup bileşendir.
Data bus ve Address bus CPU ile diğer bileşenler arasında veri alışverişini sağlayan bileşenler.
Expansion Slot (Genişleme Yuvaları) Ek aygıtların (çevre birimlerinin) bilgisayara bağlanmasını sağlar.
Clock (saat) İşlemcinin hızını düzenler.
Memory (Bellek) İşlenecek bilgileri geçici olarak saklar.
C. ÇIKIŞ BİRİMLERİ
Bilgisayarda elde ettiğimiz dosyaların çıkışlarını görmek için kullanılan birimlerdir. Ekran, yazıcı, vb.
Disket sürücü (disk driver, floppy driver):
Hem giriş hem de çıkış birimidir. Disket denilen manyetik ortama veri yazılabilen ve üzerindeki verileri okuyabilen bir birimdir. Bir yüksek yoğunluklu (HD-High Density) disket 1.44 MB bilgi saklar.
Ekran-Monitör:
Hem giriş hem de çıkış birimi olarak kullanılır. Giriş ve çıkış birimlerinden gelen verilerin sonuçlarının ekranda gözükmesini sağlar.
Ekranların boyutu, 14 inç, 15 inç, 17 inç, 20 ve 21 dir. Genellikle ucuz olduğu için 14 inçlik ekranlar kullanılmaktadır.
Sabit (Hard) Disk Sürücü:
Sabit disk sürücü, bilgisayarın bilgi depolamak için kullandığı en temel birimdir. Sabit disk kapalı kutu içinde bilgisayarın içinde bulunmaktadır. Sabit disk sürücü, verileri bir dizi dönen manyetik diskler üzerinde saklarlar.
Sabit diskler bilgisayarın ana kartına IDE (Integrated Drive Electronics), SCSI (Small Computer System Interface- skazi diye okunur) ya da EIDE (Enhanced IDE, geliştirilmiş IDE) diye adlandırılan arabirimlerle bağlanırlar.
Yazıcı (printer):
Sistemdeki verileri kağıt üzerine yazdırmaya yarar. Değişik özelliklerde yazıcılar vardır. Bu ayrım kullanılan teknoloji, hız vb. kriterlere göre yapılır.
Mürekkep püskürtmeli yazıcı(ink jet): Dakikada 1-8 sayfa basabilir. Kartuş takılarak kullanılır. Lazer yazıcılar (laser) daha hızlı ve daha gelişmiş çıktı verebilirler.
Nokta Vuruşu Yazıcılar (Dot Matrix Printers): Eski teknoloji bu yazıcılar karakterleri vurarak kağıda biçimleyen ve genellikle ticari evrakların basılmasında kullanılan yazıcılardır. Günümüzde kullanımı hemen hemen kalmamıştır. Genellikle laser ve laserjet olarak adlandırılan yazıcılar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Mürekkep Püskürtmekli (Ink Jet Printers):Mürekkebin kağıda püskürtülmesiyle karakterlerin basıldığı bir yazıcı teknolojisidir. Gelişmiş şekilleriyle bugün hala kullanılmaktadır.
Laser Yazıcılar: En gelişmiş teknoloji yazıcılardır. Fotokopi makinesi gibi çalışır.
PostScript Yazdırma Teknolojisi: Aygıttan bağımsız sayfanın içeriğinin tanımlanmasını ve gelişmiş yazdırma olanağını sağlayan bir yazdırma tekniğidir. 1985 yılında Adobe şirketi tarafından geliştirilmiştir.
CD-ROM sürücü (Compact Disk-Read Only Memory ):
Veri depolamak ve okumak için kullanılan aygıt. CD-ROM lar büyük kapasiteleri ve geniş kullanımıyla CD kullanımı çok yaygındır. Programları yüklemek, verileri saklamak ve müzik çalmak için yaygın olarak kullanılır.
CD-ROM aygıtları Compact Disk olarak da bildiğimiz CD lerin okunmasını ve yazılmasını sağlar. Bilgisayar ortamında kullanılacak değişik özelliklerde CD-ROM ve CD ler vardır:
Cd – R (Cd-Recordable): Yazılabilir disk anlamına gelir. Ancak bilgi yazma işlemi bir kere yapılır. Tekrar Cd içerisinde ki bilgiler boşaltılıp yazma yapılamaz. Genellikle 600-700 MB kapasiteye sahiptir.
Cd – RW (Cd-ReWriteable): Yeniden yazılabilir disk anlamına gelir. İstenildiği kadar disk içinde ki bilgiler silinip tekrar yazılabilir
===ALINTIDIR=== |
