fiogf49gjkf0d Dünyada kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olma mücadelesinin üzerinden 151 yıl geçerken, bazı Türk kadınları da gazetecilikten hakimliğe, jet pilotluğundan maç hakemliğine, bakanlıktan başbakanlığa kadar pek çok alana isimlerini yazdırdı...
Türk kadını, tarihte ilk kez 1843 yılında Tıbbiye Mektebi bünyesinde aldıkları ebelik eğitimi ile sosyal yaşamda yerlerini almaya başladı...
1847’de yayımlanan İrade-i Seniye ile Türk kadınlarına erkek çocuklarla eşit miras hakkı tanınırken, 1858’de yayımlanan Arazi Kanunnamesi ile de miras yoluyla mülkiyet hakkını elde etti.
Yine 1858 yılında Kız Rüştiyeleri açılırken, kızların eğitimine yasal zorunluluk getiren Maarif-i Umumiye Nizamnamesi de 1869 yılında yayımlandı.
Sosyal yaşamda giderek daha çok yer almaya başlayan Türk kadınları, iş hayatına da ilk olarak 1897 yılında ücretli işçi olarak atıldı.
Kadınlar, ilk kez 1913 yılında da devlet memuru olarak çalışmaya başladı.
Kızlar için ilk yüksek öğretim kurumu, 1914 yılında “İnas Darülfünunu” adı altında açılırken, bilim dünyasıyla da ilk kez 1922 yılında tanıştı. Bu tarihte, bir kız öğrenci tıp fakültesine kayıt yaptırarak eğitime başladı.
Kadınlar siyasi hayatta var olma mücadelesine de ilk kez 1923 yılında geçti. İlk kadın partisi olan “Kadınlar Halk Fırkası”nı, Nezihe Muhittin’in başkanlığında 1923 yılında kurmak isteyen kadınlar, kadınlara oy hakkı tanımayan 1909 tarihli Seçim Kanunu gereğince parti kurulmasına izin verilmemesi nedeniyle bu girişimi dernekleşmeyle sonuçlandırdı.
CUMHURİYETİN İLANI VE TÜRK KADINLARI
29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanı Türk kadınları için dönüm noktası oldu.
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte kadınların kamusal alana girmesini sağlayan yasal ve yapısal reformlar hızlandı. Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun 3 Mart 1924’te çıkarılmasıyla kızlar da erkeklerle eşit haklarla eğitim görmeye başladı.
Erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına ilişkin düzenlemelerin kaldırıldığı, kadınlara boşanma hakkı, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf hakkı tanıyan Türk Medeni Kanunu da 17 Şubat 1926’da kabul edildi.
Kadınlara siyasetin kapısını aralayan Belediye Yasası ise 1930 yılında çıkarıldı. Böylece Türk kadınları belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı kazandı.
Kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine seçilme hakları ise 1933 yılında Köy Kanunu’nda yapılan değişiklikle verildi.
Türk kadınları, 1934’te yapılan Anayasa değişikliğiyle seçme ve seçilme hakkı elde ederken, 8 Şubat 1935’deki seçimler sonucunda 17 kadın milletvekili ilk kez Meclise girdi. 1950 yılında da ilk kadın belediye başkanı Müfide İlhan, Mersin’den seçildi.
İLK KADIN BAKAN VE BAŞBAKAN
İlk kadın bakan Türkan Akyol, 1971 yılında göreve atandı. 1989 yılında kadınlara da kaymakamlık yolu açılırken, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kadın Vali Lale Aytaman, 1991 yılında Muğla’da görevlendirildi.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Başbakan koltuğuna da ilk kez bir kadın oturdu ve Türkiye’nin ilk kadın başbakanı olan Tansu Çiller, 25 Haziran 1993 tarihinde hükümeti kurdu.
MESLEKLERİNDE İLK OLAN TÜRK KADINLARI
 İlk kadın TBMM Başkanvekili - Nermin Neftçi
İlk kadın Başbakan - Prof. Dr. Tansu Çiller
İlk kadın bakan - Prof. Dr. Türkan Akyol
İlk kadın Anayasa Mahkemesi Başkanı - Tülay Tuğcu
İlk kadın Danıştay Başkanı - Füruzan İkincioğulları
İlk kadın avukat - Süreyya Ağaoğlu
İlk kadın belediye başkanları - Müfide İlhan, Sadiye Ardahan
İlk kadın büyükelçi - Filiz Dinçmen
İlk kadın Danıştay üyesi - Şükran Esmerer
İlk kadın dışişleri görevlisi - Adile Ayla
İlk kadın dişhekimi - Ferdane Bozboğan Erberk
İlk kadın doktor - Safiye Ali
İlk dünya güzeli - Keriman Halis
İlk kadın eczacı - Rukiye Kanat Arran
İlk kadın emniyet müdürü - Feriha Sanerk
İlk kadın fotoğrafçı - Semiha Es
İlk kadın gazeteci - Selma Rıza
İlk kadın genel müdür - Mükerrem Aker
İlk kadın hakim - Suat Berk
İlk kadın hazine genel müdürü - Aysel Gönül Öymen
İlk kadın hemşire - Esma Deniz
İlk kadın hesap uzmanı - Müşerref Çallılar
İlk kadın heykeltıraş - Sabiha Bengütaş
İlk kadın jet pilotu - Leman Altınçekiç
İlk kadın karakol amiri - Nevlan Kulak
İlk kadın kaymakam - Özlem Bozkurt
İlk kadın kimyacı - Remziye Hisar
İlk kadın makinist - Seher Aytaç
İlk kadın milli eğitim müdürü - Güler Karakülay
İlk kadın milli maç hakemi - Lale Orta
İlk kadın muhtar - Gül Esin
İlk kadın mühendis - Sabiha Gürayman
İlk kadın müzeci - Seniha Sami
İlk kadın orman mühendisi - Binnaz Zehra Sert
İlk kadın petrol mühendisi - Halide Ural Türktan
İlk kadın pilot - Sabiha Gökçen
İlk kadın polis memuru - Betül Diker
İlk kadın profesör - Prof. Dr. Fazıla Şevket Giz
İlk kadın radyo spikeri - Emel Gazimihal
İlk kadın rektör - Prof. Dr. Safet Rıza Alpar
İlk kadın savcılar - Işık Tüzünkan Koçhisaroğlu, N. Meliha Sanu
İlk kadın Sayıştay üyesi - Fahrünisa Etmen
İlk kadın sendika başkanı - Dervişe Koç
İlk kadın çöpçü - Elif Yazgandır
NİÇİN 8 MART?
Kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmak yolunda verdiği savaşın temsili başlangıcı, 8 Mart 1857 yılında ABD’nin New York kentinde başladı. Konfeksiyon ve tekstil fabrikalarında çalışan 40 bin işçinin insanlık dışı çalışma koşullarına ve düşük ücrete karşı başlattığı grev, polisin saldırısıyla kanlı bitti. Saldırı sırasında çıkan yangında çoğu kadın 129 işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 100 bini aşkın kişi katıldı.
Danimarka’nın Kopenhag kentinde 1910 yılında toplanan 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında, Almanya Sosyal Demokrat Parti önderlerinden Clara Zetkin, bu yangında yaşamını yitiren 129 kadın işçi anısına 8 Mart’ın Dünya Emekçi Kadınlar Günü olarak kutlanmasını önerdi. Kadınlar Günü önerisi oybirliği ile kabul edildi.
1975 yılında Dünya Kadınlar Yılı’nı ilan eden Birleşmiş Milletler, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ın tüm kadınlar için “Dünya Kadınlar Günü” olarak kutlanmasını kararlaştırdı....
Ey kahraman Türk kadını, sen yerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın.
Mustafa Kemal Atatürk
Türk Kadınları başta Olmak Üzere Tüm Kadınların Dünya Kadınlar günü Kutlu Olsun...
|
