Yunan asıllı Vlassis Frissiras ın büyük bir tutku ve coşkuyla yapmış olduğu sanat koleksiyonu, çağdaş Yunan ve Avrupa sanatı örnekleri üzerinde yoğunlaşmış sıra dışı bir koleksiyondur. 1950 lerden sonra gündeme gelen sanat trendlerini kuşatan koleksiyon bugün Atina da özel bir müze binasında sergilenmektedir. Frissiras Koleksiyonu’nun en önemli özelliklerinden biri, eserlerin neredeyse tümünün figüratif tarzda üretilmiş eserleri kuşatıyor olmasıdır. Ancak Frissiras hiçbir zaman soyut sanat ekollerine karşı biri değildir. Soyut sanat akımlarını da yakından izlemiş olan ünlü koleksiyoner, figüratif ifade tarzına daha yakın olduğunu sık sık konuşmalarında gündeme getirir. Çünkü figürde o çok ifadeci ve doyurucu bir tonlama bulur ve insanın varoluşu onu yakından ilgilendirir. Frissiras’ın ilgisini hayatın akışı içinde hep insan çekti. Bu nedenle sanatsal ifadede figürü işleyen sanatçılara yönelmişti. Koleksiyonda yer alan eserlerde figürün çarpıcı kullanımı, varoluş hali ve yaşam içindeki duruşlarını betimleyen resimlere hep eğilimi oldu. Yaratıcı sanatçıların insana yaklaşımı ve yorumu onun koleksiyonunun başlıca hareket noktasını oluşturur. Figüratif bir sanat eserinde felsefi bir yorum, bir duruş ve aykırı bir mesaj arayarak ve bunu gerçekleştirebilen sanatçıların eserlerini koleksiyonuna katar. Bu şunu göstermektedir ki Frissiras estetik ifadede olabildiğince derin bir felsefe aramaktaydı. Koleksiyonda yer alan eserler çağın yeni figür anlayışını da gündeme taşıyarak aslında akademik figüre karşı başlatılmış başkaldırıyı içeren avangarde bir dil dolaylarında kümelenmişti. Öte yandan belki de bu figüratif eserler akademik figürün yeni yorumlarıyla ilgilidir. Örnek vermek gerekirse, koleksiyonda yer alan sanatçılardan Rustin in eserleri fantastik ve şiirsel yorumuyla figüre yepyeni boyutlar getirir. Öte yandan Sürrealist-şiirsel bir coşkunluk taşıyan sanatçı Pat Andrea nın eserleri, koleksiyonun diğer ucundaki noktada yer alır.
Frissiras ülkesinde çok ünlü bir avukattır. Çağımızın gidişindeki çalkantıların, insanlığın içinde bulunduğu zor durumların farkındalığını taşıyan bir hukuk adamıdır. O aynı zamanda yüksek bir ruh enerjisi ve geniş bir entelektüel kavrayışa sahiptir. Doğru ve yanlışın nerede başlayıp nerede bittiğini çok iyi bilir. Bu nedenle yıllarını vererek yapmış olduğu koleksiyon aynı zamanda özgür bir düşüncenin beğenisi üzerine temellenir. Öte yandan Frissiras sanatı bir eğlence ya da moral bulma alanı olarak algılamaz ve sanat onun için ciddi bir iştir. Onun koleksiyonunu yönlendiren ideler içinde zengin bir hayat felsefesi bulunur. Ve koleksiyonun çekim alanı daha çok insanın çıplak gerçeği üzerinde odaklanmıştır. İnsanı zayıflıkları, kaderi ve gücü içeren her yetkin yapıt, bu koleksiyonda yer alabilme vizesini taşır. Oldukça bireysel bir koleksiyondur ve hiçbir etki altında kalmadan derlenmiş bir özellik taşır. Koleksiyonun özgür havası buradan kaynaklanır.
Frissiras ın sahip olduğu sermaye aileden kendisine miras kalmamıştır. O ülkenin en ünlü ve yetenekli avukatlarından biridir ve sahip olduğu bütün servetini çok zor koşullar altında kazanmıştır. Sanata çok saygı duyan ve seven biri olarak kendinde sanatın kurtarıcı misyonunu görür. Eşi ve ikiz oğulları da onun sanat tutkusuna yürekten katılırlar.
Koleksiyonunu oluştururken yeni aldığı eserleri çevresiyle paylaşmaktan, arkadaşlarına ve ailesine göstermekten büyük keyif alır. Koleksiyonu oluşturma aşamasında ülkesindeki dünya çapında ses getirmiş sanatçıları saptayarak başlar işe. Otuz yıl boyunca hiç durmadan bu araştırmayı ve incelemeyi sürdürür. Bugün sanatın baş merkezi sayılan Amerika da, Amerikalı bir koleksiyoner, bir sanatçının en fazla on eserini alır. Oysa Frissiras yetkin bir sanatçıyı sayısız eserle koleksiyonunda bulundurabilir.
Öyle bir kişiliktir ki eserlerini büyük bir sessizlik içinde satın alır, objektif olmaya çalışır, eserdeki artistik yetiyi gördükten sonra satın almaya karar verir. Özellikle kendi ülkesinin sanatçılarına çok önem verir. Onlarla çalışmaktan büyük zevk duyar. Öte yandan sanatçıların çoğu ondan aldıkları büyük destek sayesinde çalışmalarına daha da hız verirler. Frissiras ülkesinde hangi sanatçı ile çalışmaya karar verirse, o sanatçıyı motive etmiş olur. Onlara hem maddi hem manevi destek veren biri olarak sanatçılar açısından olağanüstü biridir. Bu, çevre için sıra dışı bir güç ve dayanışma anlamına da gelir. Özellikle ilgi alanı çağdaş sanatçılar ve genç yeteneklerdir. Genç kuşak sanatçılar, böyle bir koleksiyonda bulunmaktan büyük gurur duyarlar. Onun sanatçılara yaklaşımı, yumuşak tavırları, bilgeliği, vizyonları ve bilgisi karşısında sanatçılar hayranlıklarını gizleyemezler.
Bu tutumu çağdaş ve güncel sanatçıları çok etkiler. Sanatın insan hayatını çok zenginleştirdiğinin, yükseklere çektiğinin bilincindeki bu adam koleksiyon yaparken farkında olmadan ülkesindeki sanat ortamına büyük destek de verir. Hayatının büyük bir bölümünü neredeyse sanata adayan Frissiras hukuk bürosundaki işlerinden arta kalan zamanlarında gece gündüz demeden sanata yoğunlaşır. Onun bir diğer özelliği de çok sistematik olarak bu koleksiyonu gerçekleştiriyor olmasıdır. Onun döneminden çağdaş bazı koleksiyonerler, keyfi bir ritimle eser alımı yaparlarken o; eser seçimini çok ciddi bir iş olarak kabul eder. Her yıl çağdaş sanat eserlerinin alımı için bir bütçe ayırır ve bunu sistematik bir biçimde uygular.
Öte yandan Frissiras bir spekülatör değil uzman bir koleksiyonerdir. Koleksiyonunu oluştururken başlıca düşüncesi; 20. yüzyıl sanatının en iyi örneklerini bulabilmektir. Koleksiyona başladığı yıllarda gezdiği sanatçı atölyeleri ve sanat galerilerinde, bireysel üslubunu geliştirmiş sanatçılar çok ilgisini çeker. Frissiras sanat ortamında her şeyi bilen ukala bir görüntü vermemek için sanatçılarla çok dikkatli bir dialog geliştirir. Çok az konuşur, bir tabloyu almak istediği zaman hemen karar verir. Aslında onun da sahip olduğu bilgi kapasitesi, Yunan ve Avrupa sanatıyla sınırlıdır. Yakın arkadaşı sanatçı Ghika nın 1968 de White Chapel de gerçekleştirdiği büyük boyutlu retrospektif sergi sırasında birçok yeni sanatçı ile tanışma olanağı bulur. İlk işi Ghika nın çağdaşlarıyla hemen ilişki kurmak olur. Ve bu aşamadan sonra da bu sanatçıların sık sık atölyelerine giderek eser seçimlerini gerçekleştirmeye başlar. Yunan asıllı çağdaş sanatçılarla tanışmak ve onların yeteneklerini ayırt edebilmek onun için başlı başına ciddi bir uğraş olur. Bu yetenekli sanatçılardan ise eser satın almak sistematik bir çalışmayı gerektirir. Bu dönemde Yunanlı sanatçıların çoğu New York ta Borough of Queens te eserlerini sergiler ve birçok Yunanlı sanatçı Amerikan sanat ortamına tanıtılır. Ayrıca her biri Paris ya da Londra gibi dönemin sanat kentlerinde araştırmalarını ve çalışmalarını sürdürürler. Hepsi de tanınmış ve bilinen sanatçılardır ve eserleri koleksiyonerler tarafından değerlendirilir. Bütün bunların yanı sıra bu olguları da değerlendirerek ilerleyen Frissiras ın yapmakta olduğu koleksiyon başka bir yönde seyretmeye başlar. Çok yetenekli, dışarıda tanınmayan, ülke çapında bilinen sanatçılarla çalışmaya başlar. Resim aldığı sanatçıların çoğu ünlü bile değildir. Tuval ağırlıklı olan koleksiyon eserlerinin yanı sıra enstalasyon, kavramsal sanat ve video-art örneklerini de koleksiyonuna katmaya başlar. Tanınmayan ancak çok yetenekli sanatçıların eserleriyle bir koleksiyon oluşturmak halen cesaret işidir. Ancak koleksiyonda bir araya gelen eserlerin garip bir havası vardır. Sanki bu sanat koleksiyonu yepyeni olgular ileri sürüyor ya da çok yeni olan estetiği savunur. Koleksiyondaki eserler oldukça gerçekçi bir estetiği ileri sürdüğü kadar çok şiirsel bir estetiği de temsil ediyorlardı. Frissiras la aynı dönem koleksiyon yapan diğer Yunanlı arkadaşları daha klasik tatlar çevresinde dolanırlar, yeni estetik trendlere uzak dururlar. Frissiras ın koleksiyonunda yer alan eserler ise aşırı bir estetiğin temsilcileridirler.
Doğa ve doğa ötesi; insan deneyiminden geçmiş, damıtılmış, yorumlanmış, form değiştirmiş, başkalaşmış bir biçimde koleksiyonundaki hemen her eserde bulunur ki Frissiras ı da etkileyen ve çeken budur. Sanki bu koleksiyonda yer alan Yunanlı sanatçılar ve diğerleri ressam olmaktan daha çok birer filozoftur. Bu sanatçıların çoğu insan ve insan gerçeğini ifade ederken çok güçlü bir estetik dil, vurucu bir ifade ve aktarım kullanırlar. Akademik figürün dışında çizilmiş yüzler ve bedenler sessiz bir başkaldırıyı ve isyanı taşırla. Koleksiyonda yer alan tüm eserlerden bir ortak dil yükselir. Öte yandan bu sanatçıların her biri bireysel üsluplarıyla tek başınalığı gündeme taşırlar. Sanatsal ifadede bireysel üslup ve teknik her zaman bir bildiri özelliği taşır ve böyle bir olgu her zaman yaşanmaz. Bildiri niteliğindeki sanat eserleri bizim hayal dünyamızın anlam sınırlarını zorlar. Oysa bu koleksiyonda yer alan sanatçıların eserlerinin her biri başlı başına birer estetik bildiri niteliği taşır.
Frissiras bir sanatçıyı koleksiyonunda temsil etmeye karar verdiğinde, onun çok sayıda eserini alır. Buradaki amaç ilerde o sanatçının kişisel bir sergisini açabilecek donanımda ve yeterlilikte olabilmektir. O sanatçıyı temsil edebilecek yeterlilikte tablo sayısı Frissiras için ancak doyurucu olabilir. Bu tutum koleksiyona bir dinamizim, coşku ve saygınlık kazandırır. Bu, görüldüğü gibi statik bir sanat koleksiyonu değildir. Yıllar içinde sanat izleyicisini sürprizlere taşıyacak bir yapı içindedir ve geniş vizyon sahibi bir adamın sanat ortamında neler yapabileceğini gösterir. Frissiras sanat koleksiyonu bugün Yunanistan ın başkenti Atina nın tarihsel bölgesi Plaka da Romanesk üç katlı bir binada yer almaktadır. Modern müze binalarıyla yarışacak çapta, eski Yunan mimarisinden esinlenerek modernize edilmiş müze binasında eserler halka son derecede şık bir biçimde sunulmaktadır. Müze tasarımının çizimlerini Yunanlı mimar Nikos Hagikiriakos un gerçekleştirdiği binada; Çağdaş Avrupa ve Yunan sanatını kuşatan tek koleksiyon olarak ülkenin en ilgi çeken popüler sanat merkezlerinden birisidir Frissiras Müzesi. Müzenin ana galerilerinde yer alan koleksiyonda yağlıboya, suluboya, çizimler, desenler, video-art, enstalasyon, kavramsal sanat örnekleri ve bir grup çağdaş heykel sanatı örnekleri yer almaktadır. Kronolojik olarak son elli yılın Avrupa ve Yunan sanatını kuşatan koleksiyon çağımızın saygın sanatçılarının eserlerini kuşatmaktadır. Öte yandan müzede sanat eğitimi çok önemli bir yer tutmaktadır. Frissiras Müzesi’nde her yıl düzenli olarak eğitim amaçlı lise talebelerine ve sanat öğrencilerine kurslar verilmekte, seminerler düzenlenmektedir. Müzenin başlıca hedeflerinden biri olan sanatı sürekli olarak gündeme getirmek ve genç kuşağı eğitmek gibi hedefler bizzat Frissiras ın kendisi tarafından konulmuştur. Sanat eğitimi amaçlı programlar çerçevesinde müzede çocuklar ve genç kuşaklara sistemli sanat kursları verilir. Bunun yanı sıra sürekli sergi için ve geçici sergiler için düzenlenmiş salonlarda ayrı ayrı bilgilendirirci eğitim seminerleri verilmekte, insanların tabloların ışığında bilgilenmesi sağlanmaktadır. Müzede sürekli olarak konferanslar, estetik üzerine seminerler, eğitim amaçlı toplantıları kitap tanıtımları ve şiir akşamları düzenlemektedir. Müzedeki sanat dükkanlarında ise, koleksiyonda yer alan eserlerin kartpostalları, heykel kopyaları, kitaplar ve sergiler için basılmış kataloglar satılmaktadır. Frissiras ın kurduğu bir vakıf tarafından yönetilen müzenin açılışı 2000 in Aralık ayında gerçekleştirilir.
Günümüz Yunanistan ında çağdaş dünya sanatının temsil edildiği tek yer olarak Frissiras Müzesi Yunan halkının övünç kaynağıdır ve gelecekte büyük projelere imza atmak üzere çalışmalarını ve örgütlenmesini büyük bir hızla sürdürmektedir.
Sanat aşığı bu öncü adam hayat felsefesini şöyle özetlemektedir; "Öncelikle ben bir insanım. Bir baba, hukukçu ve koleksiyonerim. İnsan varoluşunun kuralları ve insan ruhunun trajik durumları benim konularımdır. Benim tek gerçeğim aşktır. Koleksiyonumda yer alan sanat eserlerinin hepsi aşkın yüceliğini gündeme taşıyan yapıtlardır".
Frissiras koleksiyonunda; Jean Rustin, Peter Blake, Frank Auerbach, Diamantis Dismantopoulos, R.B.Kitaj, Dado, Costas Tsoclıs, Antonio Segui, Leon Golub, Constantin Byzantios, Leonardo Cremonini, Vladimir Velickovic, Sam Szafran, Valerio Adami, Paula Rego, Makis, Theofylaktopoulos, Eduardo Arroyo, Chronis Botsoglou, Pat Andrea, Triantafylos Patraskidis, Mimo Paladino, Nicos Baikas, George Lappas, John Kirby, Rebecca Driffıeld, Christopher Le Brun, Dimitris Ratsikas, Peter Howson, Tassos Christakis, Stephanos Daskalakis, Stephen Chambers, Christos Markidis, Celia Paul, Michalis Manousskis, Djamel Tatau, Panos Fidekis, Vincent Corpet, Edouard Sacaillan, Pierre Edouard, Kostas Paratrian Tafilopoulos, Philippe Hortala, Kostas Papanıkolaou, Marc Desgrandchamps, Maria Yiannakaki, Tassos Pawlopoulos, Stephan Conroy, Tassos Mantravinos, Tassos Missouras, Andrea Martinelli, George Rorris, Gilles Marrey, Kostas Daoulas, Clive Smith, Simon Pasıeka, Xenophan Bitsikas, Semtati Benyonnes, Jane Dixon, Andreas Kontellis, Mathias Schauwecker, Alexandros Veroucas, Konstantinos Vaviloussakis, Kostas Kerestetzis, Sissy Chrisohoou, Sandra Benaki, Theophilos Katsipanos gibi çoğunluğu Yunan kökenli olan sanatçılar bulunmaktadır. Bu sanatçılardan Pat Andrea ve Stephanos Daskalakis Frissiras ın portrelerini yapmışlardır.
Kaynakça
|
