ChatCity Forum
Chatcity Forumlarında mesaj yazmadan önce Forum
Kurallarını mutlaka okuyunuz...
| | |
|
Schizophren7
Mesaj
Gönder Forum
Mesajları Forum
Başlıkları
| 2.Oca.2013 Çar 14:29:51 Felsefe-Psikoloji-Sosyoloji Terimler Sözlüğü |
| Agnostisizm : Tanrı’nın var olup –
olmadığının bilinemeyeceğini savunan görüş Agnostisizm’dir
(Bilinemezcilik). Örneğin sofist düşünürlerden Protagoras “Tanrılar
üzerine bilgi edinmekte çaresizim; ne var oldukları ne de olmadıkları,
ne de ne şekilde oldukları üzerine …” Agnostisizm adını ilk kullanan
Thomas Huxley’e göre duyularımızla kavrayamadığımız şeyler konusunda
kesin bir şey söyleyemeyiz. Tanrı da duyularla kavranamadığı için var
olup-olmadığını söyleyemeyiz.
Ahlak kuralları : Toplum tarafından
oluşturulan iyi – kötü kavramlarından; iyinin yapılması, kötünün
yapılmamasını emreden davranış kurallarına ahlak kuralları denir.
Aile : Aralarında gerçek ya da varsayımlı
kanbağı bulunan, karşılıklı hak ve ödevleri üstlenen insanların
oluşturduğu toplumun en küçük birimine aile denir.
Akıl Yürütme : Kişiler, geçmiş yaşantıları,
gözlemleri ve öğrenmeleri sonucunda oluşturdukları somut ve soyut
tasarımlar arasında mantık ilkelerine uygun bağlantılar kurarak yeni
yargılara varırlar. Buna akıl yürütme denir.
Alt Eşik : Duyu organlarının bir uyarıcıyı belli belirsiz almaya başladığı en düşük şiddettir.
Algı: Nesne ya da olayların beyinde işlenerek, anlamlı bütünler olarak kavranmasına algı denir.
Algıda Değişmezlik : Nesne ya da olayların farklı ortamlarda hep aynıymış gibi algılanmasına algıda değişmezlik denir.
Algıda Örgütleme (Organizasyon) : Duyumları oluşturan nesne ya da olayların, zihin tarafından bir düzene konulup biçimlendirilmesine algıda örgütleme denir.
Algıda Seçicilik : Organizmanın, çevresinde
bulunan çok sayıda uyarıcı nesne, ya da olaydan, bir ya da bir kaçına
dikkatini yöneltmesine algıda seçicilik denir.
Anaerkil (Matriyarkal) Aile : İlkel
toplumlarda görülen anaerkil ailede, ailenin sorumluluğu birinci
derecede kadının üzerindedir. Doğal işbölümü nedeniyle kadınlar
toplayıcılık, erkekler avcılık işini üstlendiler. Doğurgan olan ve
çocuklara doğal yapısı gereği daha yakın bulunmak zorunda olan kadın,
ailenin yaşamını sürdürmesinde daha önemli idi. Sonuç olarak ailenin
beslenme, barınma, soğuktan, sıcaktan korunma görevi kadının
sorumluluğundaydı. Klanlarda görülen bu aile biçiminde akrabalık bağı
kandaşlığa değil, totemdaşlığa dayalıdır. Erkek ve kadın aynı klanda
yaşamadıklarından ve çocuklar annenin klanında yaşadığından yalnızca ana
akrabalığı vardı.
Analitik felsefe : Felsefeye bilimlerin dilini
analiz etmek işlevi yükler. Böylece felsefe, düşünsel bir etkinlik
alanı olmaktan çıkarılır, yalnızca dil analizleri yapan bir alan haline
getirilir. Felsefe, bilimlerin dilini çözümleyecek, onların kavram
yapılarını araştıracaktır. Bunu yaparken de sembolik mantığı
kullanacaktır. Neo pozitivizm (yeni pozitivizm) ya da mantıkçı empirizm
adıyla da anılan analitik felsefe, felsefeyi modern (sembolik) mantık
alanı olarak görür.
Anarşizm : Toplumsal yaşamı düzenleyen tüm kurum ve kuralları
reddeden anarşizm, doğal olarak ahlak kurallarının egemenliğini de
reddeder. Bireysel iradenin her şeyin üstünde olduğunu savunan
anarşizmin kurucusu Proudhon ve diğer temsilcileri Bakunin, Kropotkin ve
Stirner, ahlak yasalarının diğer yasalar gibi insanları kolay yönetmek
için uydurulduğunu savunurlar.
Anayasa : Devletin temel yapısını, biçimini,
örgütünü, bu örgütün işleyiş kurallarını, milli egemenliğin nasıl
kullanılacağını kişilerin hak ve özgürlüklerini belirleyen en temel
kanundur.
Anayasa Mahkemesi : Parlamentonun yaptığı yasaların anayasaya
uygun olup olmadığını denetler. Anayasalar yasalardan üstündür ve
yasalar anayasaya uygun olmak zorundadır. Çünkü anayasalar halk oyuyla
kabul edilir ve halkın doğrudan yaptığı anayasalar, temsilcilerinin
yaptığı yasalardan üstün sayılır.
Anket : Önceden hazırlanmış soruların yazılı
olarak üzerinde inceleme yapılan insanlara doğrudan yöneltilmesi ve
sonuçlarının değerlendirilmesidir.
Anksiyete Nevrozu : Kaygı düzeyinin yükselmesi
sonucu bedensel gerginliğin ve ruhsal tedirginliğin artmasıyla yaşanan
panik durumudur. Bu durum, hasta tarafından ölüm korkusu, sıkıntı,
sıkışma olarak anlatılır.
Anoloji : İki benzer olay arasında
karşılaştırma yaparak sonuca ulaşmaktır. Arjantin’de enflasyon oranı
yüksek olduğundan toplumsal muhalefet fazladır. Yunanistan’da da
enflasyon oranı yüksektir. O halde, Yunanistan’da da toplumsal muhalefet
fazladır.
Anoloji (Andırma) : İki olaydaki benzerliklerden yararlanarak,
birinde var olan özelliği diğerinde de var saymaktır. Örnek : “Güney
Afrika Cumhuriyeti’nde altın madeni çıkar ve Güney Afrika Cumhuriyeti
zengin bir ülkedir.” “Türkiye’de altın madeni çıkar.” “O halde Türkiye
de zengindir.” Anoloji, zihnin özelden özele sonuç çıkarmasıdır ve
doğruluk değeri olasılıklıdır.
Anormal davranış : Belirli doğal ve toplumsal
ortamlarda dıştan ve içten gelen belirli şiddet ve süredeki uyaranlara,
insanın alışagelenin dışında hatalı, kurala uymayan, uygunsuz cevap
vermesi tepki göstermesidir.
Antropoloji (insanbilim) : Evrim sürecinde,
insanın değişen biyolojik yapısını, bedensel özelliklerini, ırklara
ayrılıp ayrılmayacağını, ilkel toplulukları ve bunların kültürlerini
inceleyen bir bilimdir.
Aralıklı ya da Toplu Öğrenme : Öğrenme
sürecini zaman içine ya****** kısa çalışma süreleriyle yapmaya aralıklı
öğrenme denir. Bunun tersi olarak, öğrenme sürecini uzun çalışma süresi
içinde ara vermeden yapmaya toplu öğrenme denir.
Ara mal : Üretim mallarının tüketim malı
haline dönüştürülürken aldığı yeni biçim ara maldır. Örneğin, un,
buğdaydan ekmek elde etme sürecinde ara maldır. Ara mallar da üretim
malı sayılır.
Arz (Sunu) : Piyasaya sunulan mal miktarıdır.
Aşırı Uyarılma : Organizmanın alıştığı düzeyin
üzerinde uyarıcı ile karşılaşması sonucu fizyolojik ve psikolojik
anlamda çevreye uyum gücünün azalmasıdır.
Ataerkil (Patriyarkal) Aile : Toplumda
tarımsal üretimin kökleşmesi ve ticari yaşamın yaygınlaşması sonucu
ekonomik gücü, devletin doğuşu ve köleciliğin yaygınlaşması ile siyasi
gücü eline geçiren erkek, aile içinde de mutlak güç olmaya başladı ve
ataerkil aile doğdu. Ataerkil ailede söz ve miras hakkı erkeklerin
elindedir. Erkek ekonomik gücü elveriyorsa birden çok kadınla evlenir.
Bu aile biçimi ağırlıklı olarak İlk Çağ köleci toplumlarında görülür.
Ateizm : Tanrı’nın varlığını reddeden görüş ateizmdir. (Tanrı
tanımazlık). Ateizm tanrı’nın varlığını reddederek evreni, evrene
dayanarak açıklamaya çalışır. Bu nedenle ateizmi savunan düşünürler
genelde materyalisttir.
Ayet : Kur’an-ı Kerim’de sureleri meydana getiren uzun veya kısa vahiy ifadelerine ayet adı verilir.
Azlık : Mal ya da hizmetin ihtiyaca göre
doğada az bulunması ya da az üretilmesi değeri yükseltir. Örneğin,
altın, elmas, uranyum az bulunduğu için değerlidir.
| |
| | |
| |