fiogf49gjkf0d Adim Doug Copp. Dünyanin en tecrübeli kurtarma birimi Amerikan
Uluslararasi Kurtarma Ekibinin Kurtarma sefi ve afet olaylari
müdürüyüm. Bu makaledeki bilgiler bir deprem aninda hayat
kurtaracaktir.
Içinde 20 maket (mannequis) olan bir okulu ve evi yiktik. On maket
"çömel ve korun" metodunu uygularken, 10 maket "hayat üçgeni"
metodumu uyguladi. Tasarlanmis yikimdan sonra görüntüleri filme
almak ve sonuçlari belgelemek için enkazi geçip binaya girdik. Bina
yikimlarinda olusabilecek sartlar dahilinde direct olarak
gözlemlenebilen ve bilimsel sartlar altinda hayatta kalma
tekniklerimi uyguladigim film "çömelip korunan/saklanan" kisiler için
hayatta kalma sansinin sifir oldugunu ortaya koydu. Hayat üçgeni metodumu
kullananlar için hayatta kalabilme sansi yaklasik olarak % 100
oldu. Bu film Türkiyede ve Avrupanin geri kalan kisminda milyonlarca
izleyici tarafindan izlendi. Bu film ABD, Kanada ve Güney Amerikada
RealTV programında izlendi.
Enkazina girdigim ilk bina 1985 Mexico City depreminde bir okuldu.
Bütün çocuklar siralarinin altindaydi. Her bir çocuk kemiklerinin
kalinligina kadar ezilmislerdi. Siralarinin yanindaki koridorlara uzanmis
olsalardi hayatta kalmis olabilirlerdi. Bu "aiıpti, gereksizdi" ve çocuklarin
neden koridorlarda olmadigini merak ettim. O an,
çocuklara bir seyin/esyanin altina saklanmalarinin söylendigini bilmiyordum.
Basitçe ifade edilirse, binalar yikilirken, objelerin üzerine düsen
tavan agirligi veya içerideki mobilyalar bu nesnelere çarparken yanlarinda
bir yer, bosluk birakirlar. Bu bosluk benim "hayat üçgeni" dedigim
alandir. Nesne ne kadar büyük ve na kadar
dayanikli
olursa daha az ezilecektir. Nesneler ne kadar az ezilirse bosluk ve
bu
boslugu kullanan kisinin yaralanmama olasiligi o kadar artar. Bir
dahaki sefere televizyonda yikilan bina izlerken gördügün üçgenleri say.
Heryerdeler. Yikilan bir binada göreceginiz en yaygin biçimdir.
DEPREM SIRASINDA NE YAPABILIRIZ ?
DOUG COPP UN ÖNERILERI
1) "Binalar çökerken basitçe "çömelen ve korunan" kisiler
istisnasiz her defasinda ezilerek ölüyorlar. Masa, araba gibi
nesnelerin altina giren kisiler her zaman ezilirler.
2) Kediler, köpekler ve bebekler in hepsi dogal bir sekilde
dizlerini ana rahmindeki gibi karinlarina doğru çekerek
kivrilirlar. Deprem aninda sizde bu iekilde kivrilmalisiniz. Bu dogal bir
güvenlik ve hayatta kalma içgüdüsüdür. Daha küçük bir boslukta
hayatta kalabilirsiniz. Hafifçe ezilecek ama yaninda bosluk
yaratacak bir kanepenin, genis büyük bir esyanin yaninda dur.
3) Ahsap evler deprem anindaki en güvenli yapilardir. Sebebi
basittir; ahsap esnektir ve depremin zorlamasiyla hareket eder.
Eger ahsap bina çökerse genis yasam bosluklari olusur. Ayrica, ahsap
binalar daha az yogunlukta yikilma agirligina sahiptir.
Tugla binalar ayri tugla parçalarina ayrilacaklardir. Tuglalar bir çok
yaralanmalara sebep olacaktir, ama (beton)bloklardan daha az
ezilmis vücutlar yaratirlar.
4) Eger gece yataktayken deprem olursa, basitce yuvarlanarak
yataktan düsün. Yatagin çevresinde güvenli bir bosluk olusacaktir.
Oteller müsterilerine deprem aninda yataklarin yaninda yere
uzanmalarini salik veren bir uyari notunu odalarda her kapinin
arkasina asarlarsa depremlerde çok büyük hayatta kalma oranlarini
saglayabilirler.
5) Televizyon izlerken deprem olursa ve kolayca kapidan veya
pencereden disari kaçmak mümkün degilse, kanepe veya büyük bir
koltugun/sandalyenin yaninda cenin pozisyonunda kivrilarak yere uzanin..
6) Bina çökerken Kapi kirislerinin altina geçen herkes ölür...Nasil
mi? Eger kapi kirislerinin altina geçerseniz ve kapi kirisi öne veya
arkaya dogru düserse inen tavanin altinda ezilirsiniz. Eger kapi kirisi
yana dogru yikilirsa ikiye bölünürsünüz. Her iki durumda da ölürsünüz!
7)Hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin. Merdivenler
(ana binadan) farkli bir "frekans araligina" sahiptir; ana binadan
bagimsiz/ayri olarak sarsilirlar. Merdivenler ve binanin geri kalani
devamli olarak birbirlerine çarparlar, ta ki merdivenlerin yikilisi
gerçeklesene kadar. Merdivenlere ulasan insanlar basamaklar yüzünden
yaralanirlar. Korkunç sekilde sakatlanirlar. Bina yikilmasa
dahi, merdivenlerden uzak durun. Merdivenler binanin hasar görmesi
en muhtemel kismidir. Depremde yikilmamis olsa dahi, merdivenler
bagirarak kaçmaya çalisan insanlarin asiri yüklenmesi ile çökebilir.
Merdivenler binanin geri kalan kismi zarar görmemis olsa dahi her zaman
güvenlik açisindan kontrolden geçirilmelidir.
8) Binanin dis duvarlarina yakin yerlerde durun, mümkünse disina
çikin. Binanin iç kismlarindansa dis kisimlarina yakin yerlerde olmak çok
daha iyidir. Binanin dis çevresinden ne kadar içeride olursaniz, çokup
yolunuzun kapanma ihtimali o kadar artacaktir.
9) Aynen Nimitz yolundaki katlar arasindaki (yikilan) bloklarin
meydana getirdigi gibi, deprem aninda üst yolun yikilmasiyla ezilen
araçlarin içinde bulunan insanlar ezilirler. San Fransisco
depreminin kurbanlarinin hepsi araçlarinin içindeydiler. Hepsi
öldü.
Araçlarinin disina çikpp,aracin yanina uzanip veya oturarak
kolaylikla hayatta kalabilirlerdi. Ölen herkes eger araçlarindan çikip,
araçlarinin yanina oturabilseler veya uzanabilselerdi yasiyor
olabilirdi. Ezilen bütün araçlarin yaninda-kolonlarin direkt
olarak üzerine düstügü araçlar hariç- 3 feet yükseklikte bosluklar
olusmustu.
10) Enkaz halindeki gazete ofislerini ve çok miktarda kagidin
oldugu ofisleri dolasirken kagidin sikismadigini/ezilmedigini
kesfettim. Kagit yiginlarinin/kümelerinin etrafinda genis bosluklar
bulunur/olusur.
| 
