İnsanın davranışlarında, düşüncelerinde, duygularında anormal değişiklik yaparak anti sosyal kişiliğe büründüren tabii ve sentetik maddelere UYUŞTURUCU MADDE denir.
Bu maddeleri kullananlara MADDE BAĞIMLISI, Hastalığa ise MADDE BAĞIMLILIĞI denir.

A)MADDELER NELERDİR?

Bağımlılık yapan maddeler çoktur. Bunlardan en fazla yaygın olanlar:
1-Tabii Maddeler: Tütün, esrar, alkol ve çiğnen otlar…
2-Sentetik Maddeler: Eroin, tiner, bali ve petrol türevleri ile bazı haplar…
3-Uyarıcı Maddeler: Kokain, ecstasy, kafein…

B)MADDE BAĞIMLILIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?

1-AİLE:

Madde bağımlısı çocukların ailelerinde genelde aşağıdaki nedenler görülmektedir. Bu nedenler çocukları madde bağımlısı yapabilir.

---Ailenin eğitimsizliği ve parçalanmış olması.
---Aile içi şiddet.
---Anne ve Babanın kötü alışkanlıklarının olması.
---Anne ve Babanın çocuklara karşı ilgisizliği.
---Okul Eğitiminin ihmal ettirilerek, çocuğun para kazanması için sokağa gönderilmesi.
---Aile içinde çocuklara karşı güvensizlik.
---Çocukların duygusal ihtiyaçlarını, para ve eşya ile karşılamaya çalışmak.
---Çocukların “Kendi kendine yeterli” olmasını engellemek. Sorumluluk vermemek. Aşırı korumacılık.
---Çocukların arkadaşlarını önemsememek.

2-ARKADAŞ: Çocuklar madde kullanmaya genelde arkadaşlarının teklifi ve ısrarı ile başlar.
---Aile içi nedenler çocuğa, evinin dışında huzur-güven-sevgi ve başarıyı aratır.
---Arkadaşın “Bir kereden, bir şey olmaz. Hoşuna gitmezse bırakırsın” veya “Dertlerini unutmak ve mutlu olmak istiyormusun?” teklifi ile başlar.
---Hiçbir baskı olmadan arkadaşına özentiden veya meraktan başlar.
---Hoşuna giden bir gençlik/çocuk Gurubunun, içinde olmak için başlar.
---Çocuğun fiziksel konumundan yararlanmak için, gayri meşru kişilerce istismar edilerek maddeye alıştırılır. Çocuk uydu haline getirilir.

3-EĞİTİM: Aile ve arkadaş etkilerinin temelinde çarpık eğitim vardır.
---Çocuğun İnsani, Milli ve Manevi değerlerden yoksun yetiştirilmesi. Bu ahlaki değerleri yeteri kadar alamayan çocuklar, kendine ve topluma zarar vermektedirler.
---Evde el-yüz-ayak temizliği yapmadan yatmak, pijamalarını giymeden günlük giysileri ile yatmak, genelde yer yatağında yatmak, çocuğun sokakta yaşamasına uyum sürecini kolaylaştırmaktadır.
---Anne ve babanın yattığı yerde, hep birlikte kızlı erkekli kardeşleriyle uyumaya çalışmak.
---Çocuğun Okul ve İş hayatını kontrol etmemek.
---Çocuğun boş zamanlarının değerlendirilmesinde rehberlik yapmamak.

C)MADDE BAĞIMLILIĞI NASIL ANLAŞILIR?

Madde kullanan çocuklarda genelde davranış bozuklukları görülür.

---Gereksiz yere asabiyet, bunalım, saldırganlık, unutkanlık, çok konuşma veya suskunluk…
---Geçmişinde olmadığı kadar arkadaşlarını araması veya arkadaşları tarafından aranması…
---Evinden ve yakın çevresinden şikâyetçi olması veya uzaklaşmak istemesi…
---İnsani, Milli ve Manevi değerleri önemsememe, Toplumsal kurallara karşı gelme veya güvenmeme…
---Karşılaşmış olduğu sorunları aşmak için bir gayret göstereceğine, kaçmaya çalışması, anlamsız bahaneler uydurması…
---Geleceğine dair beklentilerinden vazgeçmesi veya kendisi ile hiç uyumlu olmayan fikirler beyan etmesi…
---Çok önemli sosyal olaylara kayıtsız kalması…
---Hiçbir sebep yok iken, paraya ihtiyaç duyması ve bu davranışının süreklilik arz etmesi…
---Evden bazı eşyaların kaybolması ve bu kaybolmaların devam etmesi…
---Kendisine ait olmayan giysilerle eve gelmesi ve bu değişikliğin devam etmesi…
---Sürekli yalan söylemesi, İftira atması…
---Kesici ve yaralayıcı aletlere ilgi duyması, üzerinde taşıması…

D)NELER YAPMALIYIZ?

Çocuğun madde bağımlısı olmaması, mücadelesi ve tedavisinde en önemli görev aileye düşmektedir.

---Babalar her zaman çocukları ile doğrudan iletişim kurmalı ve ilgilenmeli.
---Baba çocuğa güven vermeli.
---Aileler en kötü şartlarında bile çocukları ile ilgilenmeli.
---Çocuklar ailesine güvenince her türlü zorluğa katlanır ve sorunların çözümünde pay sahibi olurlar.
---Aile çocuğuna İnsani, Milli ve Manevi değerleri öğretmeli. Bu konularda yetersiz iseler Öğretmenden, Din Görevlilerinden ve Çocuk Polisinden yardım almalıdırlar.
---Çocuk okul ve iş yerinde ziyaret edilmeli. Öğretmenden ve Usta Öğreticiden bilgi alınmalı.
---Çocuğu milli bayram törenlerine, kütüphaneye, müzeye, tiyatroya, sinemaya, spor aktivitelerine, sergi salonlarına v.b. götürmeli.
---Çocuğun önünde sigara ve alkol gibi uyuşturucu kullanmamalıdır.
---Çocuğa karşı şiddet ve baskı uygulanmamalıdır.
---Çocukta madde bağımlılığı ile ilgili bir belirti anlaşıldığında, hemen bir Psikiyatri uzmanına müracaat etmelidir.
---Tedavi için yardım almak isteyen aileler Rehabilitasyon Merkezlerine, Sağlık Ocaklarına, Hastanelere ve Çocuk Polisine başvurmalıdır.
---Çocuk istismara uğramış ise Doktor raporu ile birlikte Cumhuriyet Savcılığına başvurmalıdır.
---Madde bağımlılığı tedavisi uzun, zahmetli ve sabır ister. Tedavinin başarılı olması için çocuğun istekli olması gerekir. Çocukta isteği uyandırmak gerekir.
---Tedaviden sonra çocuğu kesinlikle eski ortamından uzaklaştırmak gerekir. Aynı arkadaş grubu ile karşılaştığında yeniden teslim olabilir.
---Madde bağımlısı çocuklarda sabır ve düşünme yetileri zaafa uğramıştır. Bundan dolayı çocuklar, sıkıştırılmadan yapacağı bireysel işlere yönlendirilmeli.
---Çocukları mümkün olduğu kadar yüzme sporu ile meşgul etmelidir. “Fiziksel Yorgunluk” ilaçtır.