fiogf49gjkf0d Çelik Adam yeniden göklerde...
Süper kahramanlar birbiri ardı sıra beyazperdeye dönmeye devam ediyor. Önce Örümcek Adam, ardından Batman ve şimdi de Superman... Bryan Singer imzalı "Superman Dönüyor", devam filmlerini de müjdeleyerek sinemalarımızda.
Bir insan gibi yetiştirilmiş olsan da, onlardan biri değilsin.
İnsanlar harika olabilirler Kal-El. Öyle olmayı dilerler.
Sadece onlara yol gösterecek ışıktan mahrumdurlar.
Her şeyden önce bu nedenle ?iyilik potansiyellerinden ötürü? onlara seni gönderdim... tek oğlumu." - Jor-El
Çizgi roman dünyasının ve beyazperdenin en efsanevi karakterlerinden olan Superman, Bryan Singer imzalı "Superman Dönüyor" filmi ile yeniden beyazperdeye dönüyor. Kevin Smith, Tim Burton ve Wolfgang Petersen gibi isimlerden sektikten sonra projenin yönetmen koltuğuna oturan Singer, filmle ilgili vizyonunu şöyle ifade ediyor: "Superman le ortak yönümüz evlatlık olmamız. Ben de tek çocuktum, o da tek çocuk. Bu çok temel nedenlerden ötürü, onunla aramda her zaman gerçek bir bağ hissettim ve bu yüzden hep en sevdiğim süper kahraman oldu. İşte bu yüzden kendi Superman hikâyemi kendime göre anlatmak benim için çok önemliydi."
Superman: Nereden nereye...
1938 yılında çizgi kahraman olarak karşımıza çıktığından beri, Superman dünya kültürünün vazgeçilmez figürlerinden biri olmuştur. Karakter çizgi romanın ardından, gazetelerde de çizgi dizi olarak 30 yıldan uzun süre yer buldu. Superman, günümüzde ise, her ay DC Comics tarafından 40 ülkede 25 dilde yayınlanan çizgi romanlarla milyonları eğlendirmeyi sürdürüyor. Beyazperdede, Çelik Adam ilk olarak 1941 yılında ünlü Fleischer Stüdyoları tarafından önce 17 dizilik kısa animasyon film olarak, sonra da iki bölümlük aksiyon dizisi olarak çekildi. O zamandan bu yana, karakter 5 sinema filminde, birçok başarılı televizyon dizisinde ve 35 video ve DVD de seyirci karşısına çıktı. Superman in ilk sinema filmi 1951 yapımı "Superman and the Mole-Men"di. Filmin başrolünü, ardından gelen televizyon dizisinde de rolü başarıyla sürdürecek olan George Reeves oynadı.
İlk çağdaş Superman filmi, Richard Donner ın yönettiği 1978 yapımı "Superman: The Movie"ydi. Bu filmde Çelik Adam rolünü merhum aktör Christopher Reeve, babası Jor-El i de sinemanın efsanevi ismi Marlon Brando canlandırdı. Yönetmen Bryan Singer bu filmi ilk kez annesiyle birlikte yerel bir New Jersey sinemasında filmin vizyona girdiği haftasonu izlemiş. Singer, bu deneyimini şöyle anlatıyor: "Bayılmıştım. Karaktere inanılmaz biçimde hayat vermişti. Çok nostaljik bir havası vardı ama aynı zamanda çok çağdaştı. Dönemleri zahmetsizce birleştirmişti."
Kültürel, endüstriyel ya da teknolojik olsun, hızlı değişim zamanlarında, Superman doğruyu, adaleti ve iyi olan her şeyi sağlam bir şekilde temsil etti. "1941 in dünyası 1978 in dünyasından, 1978 inki de günümüzünkinden çok farklıydı" diyen Singer, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Bence Superman efsanesi değişimden ziyade evrimle ilgili. Elbette, farklı kötülerle savaştı ve yıllar içinde kostümünün sayısız versiyonu yapıldı. Beş yıl boyunca uzaktayken, dönüp geldiğinde mutlaka inanılmaz değişimlerle karşılaşıyor. Ama bir şey sabit kalıyor... Özel yeteneklerini örnek olacak ve dünyaya iyilik yapacak şekilde kullanma özelliği."
Bryan Singer ın "Superman Dönüyor"u "Superman: The Movie" ve "Superman II"nin soyundan geliyor ve Marlon Brando nun Jor-El performansından yararlanıyor. "Bence Donner ın filminin bir tür devamını çekme kararı bize ileriye gitmemiz için özgürlük ve özgüven sağladı" diyen senarist Michael Dougherty şöyle devam ediyor: "Farkında olsunlar olmasınlar, herkesin hikâyenin kökenini bildiğini hissettik. Herkes farklı ölçülerde de olsa Superman i tanıyor. Biz sadece hikâyeyi sürdürmeye çalışıyoruz."
Superman in dönüş filminde, Superman in beş yıl önce gizemli bir şekilde ortadan kaybolmasından bu yana geçen uzun sürede krizleriyle baş başa kalmış bir dünya çıkıyor karşımıza. Onun yokluğunda, Metropolis şehri ve ötesinde suç oranı artmıştır; üstelik buna Lex Luthor ın ileride yapacağı yıkım dahil değildir. Hapisten çıkan Lex Luthor ın niyeti Superman in teknolojik sırlarını kendi kişisel kazanım ve zaferleri için kullanmaktır.
Daily Planet in yıldız muhabiri ve Superman in hayatının aşkı Lois Lane, Superman in tek söz etmeden çekip gitmesini geride bırakmıştır. Hatta "Dünya nın Superman e Neden İhtiyacı Yok" başlıklı yazısıyla Pulitzer Ödülü bile kazanmıştır. Lois nin hayatında memnuniyet verici başka olaylar da vardır: Artık büyütecek bir oğlu vardır ve çalıştığı gazetenin editörünün yeğeniyle nişanlanmıştır.
Superman in evrendeki yerini uzun süren arayışı, Kent çiftliğinde, bildiği tek ailenin yanında son bulur. Ancak kaderi Metropolis tedir. Lois nin gözüne tek bir bakışı, gerçek evinin, kusurlu ama özünde iyi insanların yaşadığı bu Dünya olduğunu ona anlatmıştır.
Dönüşünün üzerinden birkaç saat bile geçmeden, Lex in planlarının meyvelerini vermeye başlaması üzerine, Superman bir kez daha dünyayı kurtarmak üzere harekete geçer.
Superman rolünde yeni bir yüz...
Arkasında böylesine büyük bir tarihi yük olan bir projenin en zor kısmı, hiç şüphesiz Superman i canlandıracak oyuncuyu bulmak olmuş. Filmde Kal-El, Clark Kent ve Superman in tüm özelliklerini hayata geçirebilecek, rolün fiziksel ve duygusal zorluklarının altından kalkabilecek ve merhum Christopher Reeve e lâyık bir halef olacak bir oyuncuya ihtiyacı olan Singer, daha başından itibaren tanınmamış bir aktörle çalışma niyetindeymiş: "Christopher Reeve in yerini doldurmak her ne kadar zorlu bir iş olsa da, Superman i oynayacak aktörün sinema yıldızı etiketine sahip olmaması gerekiyordu. Hepimizin ortak hafızasındaki Superman e benzeyen ve onu temsil eden birine ihtiyacım vardı."
Yaklaşık 30 yıl önce, Richard Donner da Reeve i seçmeden önce aynı zorluğu yaşamıştı. Donner, Superman i her kim oynarsa oynasın, "Jor-El in oğlunu hayata geçirmesi gerek. Bu karaktere gerçekçilik ve saflık katması lazım. Ancak ondan sonra bir süper kahramana dönüşmeli. Eğer herhangi bir şekilde geçmişteki göndermelerle gölgelenirse, bu büyük bir hata olur. Bence Bryan da aynı açmazla karşı karşıya kaldı. Bir oyuncuyu başka bir rolle ilişkilendirdiğinizde, karakteri kaybedersiniz. Bir adamı uçurup, inandırıcı olmasını sağlamak için tanınmamış bir aktör gerekiyordu ve bugün aynı şey daha da geçerli" diyor.
Aylar süren aramalar sırasında, Warner Bros. Pictures ta daha önceki bir "Superman" filminin geliştirme aşamasında seçmelere katılmış bir oyuncunun kaydı dikkat çekmiş. Yirmi altı yaşındaki Brandon Routh, küçükken Superman pijamaları giyip, evin içinde "uçan" Norwalk-Iowa lı çocuklardan biriydi. Teyp kaydında bile Singer, Routh ta Superman e fiziksel olarak inanılmaz benzemesinden çok daha fazla özellikler görmüş: "Onunla konuşur konuşmaz, orta batıda yetişmiş olmasının ona verdiği havayı ve orada büyümenin getirdiği tüm klasik idealleri gördüm. Superman in temsil ettiği de aynı ideallerdi" diyor Singer ve ekliyor: "Ayrıca, fiziksel özellik de önemliydi. Brandon çizgi romandan çıkıp karşımıza gelmiş gibi duruyordu. Hemen hemen o anda, benim ilk ve tek tercihim oldu; çünkü Kal-El, Clark Kent ve Superman olmak üzere, üç rolün de altından kalkabileceğini hissettim."
Yönetmenin kendisine duyduğu güven, Routh a karakterinin derinliğine ulaşıp, rolü kendince yorumlaması için güven aşılamış. "Bryan ın bu hikâyeye duyduğu tutku ve coşku bulaşıcıydı" diyor Routh.
Routh insanlar içinde kostümünü ilk olarak Daily Planet ta çekilen sahnede giymiş. "Eğer sadece insansanız, insanüstü olduğunuzu nasıl hayal edersiniz? O büyüklüğü ve iyiliği nasıl oynarsınız?" diye soruyor genç aktör ve ekliyor: "Daha önceki her şeye sadık kalmak, ama aynı zamanda çekim ekibinin karaktere inanmasını ve bu filmin parçası olmaktan mutlu olmasını sağlayacak şekilde oynamak istedim."
Routh un Superman olarak ilk sahnesi oradaki herkes üzerinde canlandırıcı bir etki yapmış. "Bu aktörün ve insanın özünde kocaman bir yürek var" diyor yapımcı Gilbert Adler ve ekliyor: "Hepimiz Brandon daki bu özelliği fark ettik. Kocaman bir yüreği var. İnsan doğasını çok iyi anlıyor. Bence onun Superman portresini böylesine zorlayıcı kılan da bu. Clark her an olduğu kimlikti, ama Superman e dönüşmesi bir an sürüyordu."
Bakalım, hem yönetmeninin hem de başrol oyuncusunun kişisel ve tutkulu bir bağ kurduğu "Superman Dönüyor", süper kahramanın hayranlarının da kalbini kazanabilecek mi? |
fiogf49gjkf0d 
Sinema sevgime ilişkin olarak, daha çocukluğumun ilkbaharındayken belleğime kazınmış öylesine güçlü imajlar var ki bunların bazıları aradan ne kadar uzun zaman geçerse geçsin bütün netlikleriyle yerlerini koruyorlar.
Tıpkı, 1979 yılında ilk "Süpermen" filmini tam dört saat kuyrukta bekleyerek izleme fırsatı buluşum gibi...
Türkiye de döviz sıkıntısının doruk noktaya ulaştığı günlerdi ve ithalatta yaşanan ciddi daralma nedeniyle Hollywood yapımı hemen her film ülkemiz sinemalarına asgarî bir yıllık gecikmeyle ulaşabiliyordu. Ben ve yakın çevremdeki akranlarım da işte tam o sıralarda ilkokulu bitirmek üzere yeni yetmeler olarak, görülmemiş inandırıcılıktaki uçma sahneleriyle bezeli, başrolünde de Christoper Reeve adlı genç ve yakışıklı bir adamın oynadığı müthiş bir "Süpermen" filmi çekildiğini kulaktan kulağa duymuştuk; ama bunu ne zaman izleyebileceğimize dair hiç bir fikrimiz yoktu.
Gelişini sabırsızlık içinde beklerken adının çevresinde gitgide efsaneler oluşturduğumuz 1978 yapımı bu film, gösterildiği ülkelerde yarattığı büyük tantananın ardından nihayet ertesi yıl Türkiye salonlarına da uğradı.
Beyoğlu ndaki Fitaş (şimdiki çok salonlu AFM) sinemasının önünde binlerce çocuk ve gençle birlikte meraktan çatlayarak beklediğim onca saatten sonra yerime oturduğumda yaşadığım görsel deneyimi daha dün gibi hatırlıyorum. Perdede izlediklerim, "Vay be, bir daha böyle bir gösteri olsun, üşenmem bir daha beklerim" dedirtmişti bana. Bugün artık epeyce naif görünse de, çekildiği döneme göre gayet gösterişli olan özel efektleri, mensubu olduğum kuşağın bütün üyeleri gibi beni de büyülemişti. İyilerin ve iyiliğin yanındaki uzaylı bir adam, sahip olduğu bütün o üstün güçlerini hiç bir beklentisi içinde olmaksızın insanlığın emrine sunuyor, verdiği kahramanca mücadeleyle dünyayı yaşanmaz bir yere dönüştürmeye çalışanlara kan kusturuyordu. Üstelik, bu çabaları sırasında hiç bir ırk ve din ayrımı da göz etmiyordu Kriptonlu Süpermen. Öyle ki yaşadığı yer ilk anda ABD toprakları gibi görünse de hem çizgi romanlarında, hem de ondan uyarlanan filmdeki bütün mekânların milliyeti belli belirsiz bırakılmaktaydı. Sözgelimi, kahramanımızın günlük hayatını sürdürdüğü, göze ilk anda New York gibi görünen kentin adı bile "Metropolis"ti.
Hatıralar eşliğinde bir buluşma
"Süpermen"in 2006 yapımı yeni versiyonunu, Beyoğlu nda yoğun bir sabırsızlık eşliğinde beklediğim o kuyruktan tam 27 yıl sonra, dağıtıcı şirketin basın gösteriminde, bu kez bir sinema editörü olarak ve çok daha konforlu koşullarda izlerken, çocukluk dönemime ilişkin daha bir sürü sinemasal anı gelip geçti gözlerimin önünden...
Beyazperdenin bu kendine özgü kahramanı, mesleğimle ilgili veriler depolamaktan dolayı artık epeyce şişkinleşen belleğime en son çentiği de 2004 yılı sonlarında atmıştı. İlk dört uyarlamada Süpermen i canlandıran, 1995 yılında geçirdiği bir at kazasından sonra ise felç olup sinemadan kopan Christopher Reeve e -bağlı bulunduğu halkla ilişkiler şirketinin çıkardığı- türlü engelleri aşarak ulaşmış ve telefon/elektronik posta yoluyla çok kısa da olsa bir söyleşi yapabilme imkânı elde etmiştim. Ancak, Reeve ile görüşeceğimiz o hafta sonunda ünlü aktörün ansızın vefat etmesi, hem bir gazeteci hem de bir Süpermen hayranı olarak beni ciddi biçimde yaralamış ve hayatın cilveleri üzerine haftalarca süren yoğun bir sorgulamaya sürüklemişti. Gerçekleşemeyen söyleşimiz nedeniyle bir teselli mesajı aldığım Bayan Dana Reeves in de eşinden kısa bir süre sonra kansere yakalanıp hayatını kaybetmesi, bu ilginç gazetecilik deneyiminin finaline âdeta boylu boyunca hüzünden yapılmış kocaman bir çelenk bırakacaktı.
|
