BaY_aSiL^^ Mekke ve Medine nin ilk fotoğraflarıSultan II. Abdülhamid in çektirdiği Mekke Medine fotoğrafları gün yüzüne çıktı.
İşte mukaddes mekanların, geçmişini gösteren tarihi fotoğraflar 
MEKKE ve MEDİNE nin ilk Fotoğrafları Gün Yüzüne Çıktı
Osmanlı Devleti nde fotoğrafçılığın en büyük destekçisi olan Sultan II. Abdülhamid in bizzat çektirdiği Mekke ve Medine ye ait ilk fotoğraflar Yitik Hazine Yayınları tarafından "II. Abdülhamid Yıldız Albümleri Mekke-Medine" ismiyle yayınlandı.
Albümü hazırlayan Mehmet Bahadır DÖRDÜNCÜ yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Dünya dengelerinin tamamen Osmanlıların aleyhine döndüğü bir devirde tahta çıkan Sultan II. Abdülhamid, Osmanlı coğrafyasını fotoğraflardan takip etmiştir.
Günümüzdeki MOBESE sisteminin bir benzerinin bizzat padişah tarafından fotoğraflarla yapıldığını görmekteyiz. Fotoğraflar sayesinde Mısır dan Balkanlar a, Arabistan dan Kafkaslar a kadar geniş bir coğrafyayı tanıma imkânına sahip olan sultan, kendisinin gitme imkânı bulamadığı yerleri ve buralarda yapılan faaliyetleri fotoğraflardan öğrenmiştir."
80 civarında fotoğraftan oluşan albümün kapağı orijinal haline sadık kalınarak bordo kadife üzerine altın yaldız baskı ve kadife kabartma olarak hazırlanmış. Albüm, Osmanlıda fotoğrafçılığın kısa tarihçesini anlatarak başlıyor. II. Abdülhamid in fotoğrafçılığa olan ilgisinin anlatıldığı yazıların ardından, fotoğraflar hakkında genel bilgiler veriliyor.
Osmanlıların Mekke ve Medine ye yaptıkları hizmetlerin özet olarak anlatıldığı bölümde bölgede bulunan Osmanlı eserleri, Surre Alayları ve Hicaz Demiryolu da kısaca anlatılıyor. Yazıların kısa tutulmasındaki amaç; albümün yazılara boğulmasını önlemek ve fotoğrafları ön planda tutmak olarak açıklanmış.
Giriş kısmının son kısmında ise bölgenin Osmanlının elinden çıkışı anılarla anlatılıyor. Özellikle Medine Müdafii Fahrettin Paşanın destansı savunmasından bahsediliyor. Konu anlatımları Sultan Abdülhamid in çektirdiği fotoğraflarla zenginleştirilmiş.
Eserde fotoğraflı kısım, Mekke ve Medine yi gösteren bir harita ile başlıyor ve Osmanlıların Lübnan dan başlayarak ilerlediği Hac yolunu göstererek önce Mekke ye ardından Medine ye oradan da Taif e ulaşan bir güzergâh izliyor. Eserin en sonunda panoramik olarak çekilmiş 6 parçadan oluşan Mekke ve 12 parçadan oluşan Medine resimleri dijital ortamda birleştirilerek konulmuş.
Mehmet Bahadır DÖRDÜNCÜ Abdülhamid için fotoğrafın önemini Abdülhamid in bir sözü ile anlatıyor. "Her resim bir fikirdir. Bir resim yüz sayfalık yazı ile ifade olunamayacak siyasi, hissî manaları telkin eder. Onun için ben, tahrir-i mündericattan (yazılı bilgilerden) ziyade, resimlerden istifade ederim." Özellikle Mekke ve Medine nin ilk fotoğrafları olan Albay Sadık Bey in çektiği fotoğrafların çok yıpranmış olduğunu belirten DÖRDÜNCÜ, fotoğraflarda zaman içinde oluşan nemlenme ve mantarlanma dolayısıyla fotoğrafların bazılarının dijital ortamda temizlendiğini ve uygulanan filtrelerle daha görünür hale getirildiğini belirtiyor.
Mekke Medine Albümü son yüzyıl içinde Mekke ve Medine nin yaşadığı değişimi göstermesi bakımından da ayrı bir önem taşıyor. Fotoğrafların pek çoğunda bulunan Osmanlı eserleri günümüzde bulunmuyor. Mekke yi koruyan Hint ve Fülfül Kalelerinden sonra 2001 yılında Ecyad Kalesi nin de yıkılması ile Mekke deki Osmanlı izleri iyice azalmış bulunuyor. Tavaf alanının içinde bulunan Kütüphane, Muvakkithane (Namaz vakitlerinin belirlendiği yer), Minber, mezheplere ait yerler ve diğer yapılar tamamen kaldırılmış durumda. Tavaf alanında Osmanlıdan geriye Revaklar ve Kâbe nin üzerinde bulunan Altınoluk tan başka bir eser kalmadığı görülüyor.
Mekke de bulunan ve Hz. Muhammed in (s.a.s.) annesi Hz. Âmine; eşi Hz. Hatice; amcası Ebu Talip ve Mekke de vefat eden diğer yakınlarına ait Cennet ül Mualla Mezarlığı fotoğrafında Osmanlıların yaptırmış olduğu türbeler gözükürken günümüzde Cennet ül Mualla Mezarlığı dümdüz bir vaziyette bulunuyor. Bu gün Medine de Mescid-i Nebevi de bulunan Osmanlı eserlerinin pek çoğu kaldırılmış durumda. Kanuni zamanında yaptırılan surlar yıkılmış, karakolhaneler, kışlalar da ortadan kaldırılmıştır.
Osmanlı dönemi ile günümüzün Mekke Medine si arasında bu kadar fark olmasının nedenini Mehmet Bahadır DÖRDÜNCÜ şöyle anlatıyor: "Bizim bu albümü hazırlamaktaki amacımız bir kimseyi veya devleti suçlamak değildir eserin hazırlanmasındaki amaç; bu eserlerden günümüz insanının da haberdar olmasıdır. Evet, günümüzdeki Mekke Medine, Osmanlı dönemine göre çok büyük farklılıklar gösteriyor. Bazı mezheplerin anlayışları ve bazı maddi kaygılardan dolayı Osmanlıdan sonra bölgede çok büyük değişiklikler olduğu muhakkak. Tarih boyunca bir bölgeye hâkim olan üstün kültür o bölgeden çekilince yerine gelen kültür eskisinin boşluğunu dolduramadığı zaman ondan geriye kalan eserleri ortadan kaldırmaya çalışır. Bunun tarih boyunca pek çok örneği var: Persler ve Moğollar gibi… Sanırım bu coğrafyalarda da benzer bir durum söz konusu.
DÖRDÜNCÜ, II. Abdülhamid yıldız albümlerinin padişah için de çok büyük manalar taşıdığını bu fotoğrafların bulunduğu albümlerin diğerlerinden daha ihtimamla hazırlanmış olduklarını belki de hacca gidemeyen padişahın bu fotoğraflarla Mukaddes Topraklara duyduğu hasreti giderdiğini belirtiyor.
Albümde yer alan ilginç bilgilerden birkaçı şöyle:
Medine de Hz. Peygamberin kabrinin bulunduğu Yeşil Kubbe, II. Mahmud zamanında yapılmış
Medine de, Osmanlıların peygambere duyduğu saygıdan dolayı, hiçbir binanın Ravza-ı Mutahhara dan daha yüksek olmasına izin verilmemiş.
Medine de yer alan Mescid-i Nebevi nin inşaatında kullanılan eserlerin en kaliteli malzemeden yapılmasına çalışılmış. Mescit içinde Türk çinileri kullanılmış.
Mescid-i Nebevi nin zemininde yer alan Hindistan seccadeleri kaldırılmış yerine Uşak, Hereke, Isparta ve Gördes ten getirtilen özel yapım Anadolu halıları serilmiş.
Sel baskınları ile tahrip olan Kâbe IV. Murad, II. Mustafa ve Mehmed Reşad tarafından tamir ettirilmiş.
Çelebi Mehmed den itibaren Osmanlılar Kutsal Topraklara Surre Alayları göndermişler. Yavuz dan Vahdettin e kadar Osmanlı padişahları bölgeye yardımlarda bulunmuş ya bina yaptırmış ya da mevcut binaları tamir ettirmişler.
Kanuni zamanında Mekke ye ilk medreseler yaptırılmış ve bu medreselerin planları Mimar Sinan a çizdirilmiş.
Osmanlılar Mekke ve Medine de gerek Hz. Peygamberin gerekse Sahabilerin anılarını yaşatmak için bazı mekânlara mescitler yapmışlar.
Yitik Hazine Yayınları tarafından piyasaya sürülen albüm özellikle yitirilen hazine değerindeki Osmanlı eserlerini fotoğrafla dahi olsa göstermesi bakımından çok anlamlı bir iş görüyor.
Ecyad Kalesi nde dalgalanan Osmanlı Sancağını, Mekke yi bekleyen Türk askerlerini, Bölgeye yapılan onlarca Osmanlı eserini Kâbe çevresinin ve Mekke nin Medine nin hiç bir ticari kazanç uğruna kirletilmediği en saf hâllerini, develer ile gelen Hac kafilelerini, Surre Alaylarını, Hicaz Demiryollarını görmek isteyenler bu albümü kaçırmamalı.
YİTİK HAZİNE YAYINLARI
Bilgi Tel: 0216 522 09 99(Haber7 olarak, kitaptaki resimlerin bir kısmını okurlarımızla paylaşmamıza izin veren yayınevine teşekkür ediyoruz)
İşte Mekke nin ilk çekilen fotoğrafıYıldız Sarayı nda II. Abdulhamid in özel koleksiyonunundan hazırlanan Osmanlı Coğrafyası fotoğraf sergisi var. Ancak bu çok özel resim bu görkemli sergide yer alamıyor.
Bu fotoğraf 1880 yılında Osmanlı subayı Albay Sadık Bey tarafından çekilmiştir. Ve Mekke nin tarihte çekilen ilk resmidir.
Haber7 olarak sizlere daha önce Mekke nin en eski fotoğraflarını içeren ve büyük ilgi gören bir albüm sunmuştuk. Aslında bu resim o albümde yer alıyordu ama ilk fotoğrafın bu olduğu bizim de gözümüzden kaçmıştı.
Bu fotoğraf İkinci Abdulhamid in özel koleksiyondunda yer alıyor. Söz konusu koleksiyon Bank Asya nın 10. Yılı vesilesi ile sergilediği Kültür Sanat Hizmetleri kapsamında Yıldız Sarayı ında sergileniyor.
2. Abdulhamid dönemi Osmanlı Coğrafyası Fotoğraf Sergisi görülmeye değer tarihi gerçekler ve güzellikler içeriyor.
Ancak bu fotoğraflar çok eski oldukları ve görüntü büyüdüğünde bozulma arz ettiği için sergiye alınmadı. Bu nedenle Abdulhamid koleksiyonundaki bu özel parçaları Haber7 farkı ile görme imkanına sahipsiniz..
O tarihte fotoğraf teknolojisi gayrı müslimlerin sergilediği bir zanaattı. Fotoğrafçılık Osmanlı sınırlarına 1839 yılında girmişti ama Türklerden bu işi yapabilecek kadrolar yetiştirilmesi, 1879 lara kadar ancak mümkün olmuştu. Kutsal topraklara gayrı müslimlerin ayak basması yasak olduğu için Kutsal mekanların resimlenmesi de 1980 lere kalmıştı. Albay Sadık bey, Osmanlı Sarayında fotoğrafçılık eğitimine tabi tutulmuş bir subaydı.
İşte Albay Sadık Bey in 1880 yılında çektiği, Mekke nin tarihte çekilmiş ilk fotoğrafı ve yine Sadık Bey in resmettiği Kabe nin o günkü hali..
