Her hükümet sisteminin avantajlı yönleri olduğu gibi dezavantajlı yönleri de vardır. Yine her hükümet sisteminin başarılı şekilde uygulandığı ve o hükümet sistemleri için örnek gösterilen ülkeler vardır. Bunun yanı sıra hükümet sisteminde herhangi bir değişiklik yapılmadığı halde, iktidarda bulunan siyasi ideolojinin farklılık göstermesinden dolayı sistemin uygulamasındaki başarının da değişkenlik gösterdiği rahatlıkla söylenebilir. Nitekim bu konuda en bariz örnek Türkiye’dir.

Başkanlık hükümeti sisteminden olumlu sonuç alan tek ülkenin Amerika Birleşik Devletleri olduğu, bu ülke dışında bu sistemin demokratik bir netice vermediği söylenmektedir. Elbette ki bu aşamada ilk önce Amerika’da neden olumlu sonuç verdiğini anlamamız gerekiyor. İlk olarak, siyasi parti yapısının disiplinsiz olması ve Amerika’daki iki parti arasında ideolojik farklılık olmaması tıkanıklıkların aşılması noktasında önemli role sahiptir. Ayrıca lobilerin ülke içindeki gücü de denge-fren mekanizmasının işlemesine yardımcı olmaktadır. Ancak en önemli nokta şudur: ABD’de demokrasi geleneği çok güçlüdür. Amerikan halkı anayasaya çok saygı duymaktadır bu nedenle en ufak müdahale de çok şiddetli tepkiler göstermektedir.

Peki Türkiye’de durum nedir? Türkiye’de ABD’nin aksine siyasi partiler disiplinli parti yapısına sahiptir. Ayrıca demokrasi ve uzlaşma kültürü de ABD’de olduğu gibi gelişmemiştir. İktidardaki partinin yasama organında azınlıkta kalması durumunda iktidarın çok zor durumda kalacağı aşikardır. İncelediğimizde Türkiye’nin sorununun istikrar olduğu ortadadır. 82 Anayasası’nın 17 kez değiştirilmesin rağmen sorunu çözemediği gün gibi ortadadır. Yeni sivil bir anayasa ile birlikte hükümet sistemiyle ilgili ideolojik olmayan analizler yapılmalı. Özellikle ‘cumhurbaşkanını halkın seçmesi’ ile birlikte ileride başbakan ile cumhurbaşkanı arasında sürtüşmeler yaşanacağı düşünülebilir. Parlamenter sistem, başkanlık sistemi bunların hepsi demokratik sistemlerdir ancak bu noktada önemli olan hangi sistem ile daha da ilerleyebileceğimizdir. Yaklaşık 100 yıldır parlamenter sistemi kullanıyoruz sonuç ortada… Vesayetçi zihniyeti sonlandıran, egemenliğin tamamen millete ait olduğu ve güçler ayrılığın kesin olarak dengelendiği Başkanlık sistemi Türkiye için bir çıkış yolu olabilir.

Son olarak; Başkanlık hükümeti sisteminin diktatörlüğe yol açacağı ve akabinde darbe olacağı ileri sürülmektedir. Gerçekçi olalım lütfen! Sanki 89 yıllık tarihimizde hiç darbe olmadı da Başkanlık sisteminin darbe getirmesinden korkuyoruz. Bu noktada antidemokratik uygulamaların sebebini hükümet sisteminde değil, hem siyasetçi hem de bürokrat kesimin demokrasi kültüründeki zafiyette aramak doğru olacaktır.

Bu makalede ülkemizin gündemini uzun zamandır meşgul eden yönetim biçimlerinden biri olanBaşkanlık Sisteminin teorik tanımının yanı sıra Türkiye üzerinde uygulanabilirliği üzerinde durulacaktır. Öncelikle nedir bu Başkanlık sistemi, avantajları, dezavantajları ve en sağlıklı uygulandığı ülke olan Amerika Birleşik Devletlerinde sistem nasıl çalışmaktadır onu incelemeliyiz.

Başkanlık sistemi, yasama ve yürütme kuvvetlerinin birbirinden “sert” bir şekilde ayrıldığı bir hükümet sistemidir.

Bu sistemde, yürütme organı tek bir kişiden oluşur. Bu kişi de başkandır. Başkan belli bir süre için doğrudan doğruya halk tarafından seçilir ve süresi dolmadan da görevden alınamaz.

Dünyada 76 açık rejimden 33’ü başkanlık sistemiyle yönetilmektedir.

Yukarıdaki kısa bilgiden sonra halk tarafından bir başkan seçilmekte ve check and balance dediğimiz mekanizma ile bütün anayasal kurumlar birbirinden sert bir şekilde ayrı görev yapmaktadır.

Başkanlık sisteminin temel özelliklerine baktığımız zaman;

Başkan halk tarafından doğrudan ve dolaylı olarak belirli bir süre için seçilir. Bu süre hiçbir şekilde parlamento tarafından kısaltılamaz ve feshedilemez.

Kuvvetler ayrılığı kesin biçimde uygulanır. Devlet organlarının eş güdümü içinde aksamadan çalışması için fren ve denge sistemiyle organların yetki ve güç suistimali engellenir.

Hükümet üyeleri başkan tarafından seçilir ve azledilir. Başkan hükümet üyelerinin düşüncelerine uymak zorunda değildir. Hükümet üyeleri, yasama organı içinden başkan tarafından seçilebilir. Ancak seçildikten sonra yasama organı üyeliklerini sürdüremezler.

Devlet Başkanı Hükümet Başkanı ayrımı yoktur.

Yürütme, yasamanın güvenine dayanmaz.

Sabit başkanlık süresi vardır. Seçimler, planlanmış tarihlerde yapılır. Güvensizlik oyu ile hükümet düşürülüp, erken seçim düzenlenemez.

Başkan görevi ile ilgili işlerden dolayı sorumlu değildir.

Bazı ülkelerde devlet başkanının kanunları ihlal ettiğinde “impeachment” denilen meclis soruşturmasıyla erken seçime gitme istinası vardır.

Yürütme organında görev alan kişi aynı zamanda yasamada görev alamaz.

Başkan, yasama organının çalışmasına katılamaz, feshedemez.

Başkanlık sisteminde Başkanın yetkilerinin çok olması bir o kadar da farklı alanlarla sınırlandırılması gelişmiş ve anayasal sistemin oturmuş olduğu, demokrasinin aşama gösterdiği ülkelerde görülmektedir. Bu ilkeleri Türkiye üzerine uygularsak karşımıza neler çıkabilir?

Türkiye Cumhuriyetinin yönetimin biçiminin Parlamenter sistem olduğunu herkes bilmektedir. Ancak ne değişti de parlamenter sistemden başkanlık sistemine doğru bir yönelmeden söz edilmeye başlandı. Başkanlık sisteminin ABD’de uygulandığı biçimde, sağlıklı bir yol ile gerçekleşeceğini söylemek ne yazık ki mümkün değildir. Latin Amerika ülkelerine baktığımız zaman oralarda Başkanlık Sistemi diktatörlüğe dönüşmüştür. Bu realiteyi göz önünde bulundurarak ve Türkiye’nin kendi sosyo- kültürel, coğrafik yapısına bakarak yönetim biçimini seçmede karar verilmelidir. Karşılaştırmalı yönetim biçimleri yaparak bir ülkede iyi olan bir sistemin her ülkeye aynı oranda etki edeceğini söylemek imkânsızdır. Onun için Başkanlık Sisteminin Türkiye’ye uyarlanabilmesi için öncelikle yapılması gereken reformlar bulunmaktadır.

Amerika Birleşik Devletlerinde sistem nasıl işlemektedir? Sorusunun cevabını herkes az çok bilmektedir ancak burada kısaca belirtmekte yarar görüyorum. Eğer, bir olguyu karşılaştırmak istiyorsak model aldığımız sistemin hangi ülkelerde sağlıklı bir şekilde yürüdüğünü ve Türkiye’deki mevcut durum ile karşılaştırılarak karar verilmesi sağlanmalıdır.

Amerika Birleşik Devletlerinde sistem aşağıdaki gibi çalışır:

• Amerika Birleşik Devletlerinde de başkanlık sistemi başarılı bir şekilde çalışmaktadır.
• Her iki ülkede de istikrarlı ve etkin bir yönetim vardır.
• Her iki ülkenin de parlâmentosunda çoğunluk vardır.
• Her iki ülkede de iki-parti sistemi vardır.
• Her iki ülkede de tek turlu çoğunluk seçim sistemi uygulanmaktadır.

Mevcut Türkiye’nin siyasi sistemini incelediğimiz zaman ve yukarıdaki ek bilgileri okuduğumuzda gerekilen tartışmaları ve yorumları okuyucuya bırakıyorum. Türkiye’nin şu anki konjonktürel durumunda Başkanlık Sisteminin hayal olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü Türkiye’de parlamentoda iki partili sistem yoktur. Türkiye’de istikrar ve etkin bir yönetim olduğunu düşünmekle beraber sistemin her an kilitlenmeye ve tıkınmaya müsait olduğu gerçeğini kabul ediyoruz. En önemli husus ise; demokratik pekiştirme dediğimiz demokrasinin gelişip korunması ve yaygınlaşması ne yazık ki Türkiye açısından olumlu sonuçlar vermemektedir. Yaklaşık 60 yıllık demokrasi hayatında birçok darbe, muhtıra ile karşılaşan Türkiye’nin mevcut siyasi yapısında çok önemli eksiklikler görünmektedir. Diğer bir husus ise; her ülkenin kendi şartlarının olgunlaşmasıdır. ABD’deki sisteme baktığımız zaman federal meclislerin bulunduğunu ve federatif bir yapı içerisinde hareket ettiklerini görüyoruz. Dış işlerinde merkeze bağımlı, iç işlerinde ise bağımsız görev yapmaktadır. Türkiye’nin son zamanlardaki yaşanan tartışmalar ışığında durumunu düşünecek olursak Eyalet Tartışmaları, Demokratik Özerklik Tasarıları gibi unsurlar Başkanlık Sistemi ile ilişkilendirilebilir mi?

Makalemizin son bölümünde ise mevcut sistemin sorunlarını dile getirdikten sonra çözüm önerilerini sıralayarak yazımıza son noktayı vermeyi düşünüyoruz.

Türkiye’de ne mevcut sistem ne de başkanlık sistemi tek başına hükümetlere istikrar ve etkinlik kazandırabilir. Çünkü Türkiye’de parlamentoda çoğunluk yoktur. Türkiye’de çok parti sistemi vardır. Türkiye’de nispi temsil seçim sistemi uygulanmaktadır. Türkiye’de gerek mevcut sisteminin gerek başkanlık sisteminin başarılı bir şekilde işleyebilmesi için parlamentoda sağlam bir çoğunluk gerekir. Türkiye’de tek turlu çoğunluk sistemi olmadığı için iki partili sistem uygulanamaz.

Türkiye’de Başkanlık Sistemine taraftar olan ve bunu savunan görüşler olduğu gibi şiddetle karşı çıkan taraflarda bulunmaktadır. Peki, yukarıda detaylarıyla gördüğümüz Başkanlık Sistemi sizce ülkemiz açısından ne ifade etmektedir? Bazılarının dediği gibi Türkiye bölünebilir mi(!) veya hatırlanacağı üzerine Başbakanımızın 23 Nisan’da koltuğunu devrettiği küçük çocuğa söylediği gibi “Sen Başkansın; ister asarsın ister kesersin” sözleri hala zihinlerimizde bulunmaktadır.

Sonuç olarak; Başkanlık sisteminin bir ülkede güçlü yanları ortaya çıkarken, bir başka ülkede zayıf yanları ortaya çıkabilir. Diğer yandan, bu güçlü ve zayıf yanlar, her ülkenin kendi siyasal ve sosyal koşullarına bağlıdır. Yani başkanlık sistemi, bir ülkede başarılı olurken, bir başka ülkede başarısız olabilir.

Süleyman Gök

Selçuk Üniversitesi Uluslararası İlişkiler

Alex`i gönderen Fenerbahçe onun yerini doldurmak için çalışmalarını sürdürürken, Belhanda ismi öne çıktı. Bonservisi konusunda bir takım problemler var sanırım. Belhanda`nın alınması orta sahadaki sorunu çözebilir mi?
Belhanda kim? Fenerbahçe, Alex`in yerini dolduracak bir adam arıyorsa Alex`i apar topar niye gönderdiler?
İnsanın aklının alacağı şeyler değil ama Fenerbahçe`de her şey mümkün, her şey olabilir! Artık komediyi saklamıyorlar da...
Aziz Yıldırım, Antalya`da takımla beraber kampa giriyor. Takımın gerçek teknik direktörü o... Çünkü Aykut Kocaman`ın artık itibar olarak da kredisinin kalmadığını herkes biliyor.
Bir açıklamasını okudum, gülesim geldi! Sezon sonunda ciddi değerlendirme yapacakmış, o zaman karar verecekmiş! Versen ne olacak, vermesen ne olacak! Senin ciddi kararını kim ciddiye alır artık... Böyle bir şey olur mu? Koskoca Fenerbahçe`nin `teknik direktörü` diye orada bulundurduğu adama bak, tepesinde kulüp başkanı, kendisi değerlendirmesini sezon sonunda ciddi olarak yapacak! Hadi canım...

Kocaman`ın, `Koşan bir takım yaratmak istediği` sıkça dillendiriliyor ve Belhanda`nın da bu koşan takımın bir parçası olacağı yönünde yorumlar var.
Geçen senenin başında `Koşan bir takım yaratmak istiyorum. Bu takımda Alex`in yeri yok" dedi. Arkasına da Hürriyet gazetesinin manşetlerini alarak, Altan Tanrıkulu, "Evet, Aykut Kocaman`ı destekliyorum. Alex`e ihtiyaç yok" diye yazdı.
Sonra Fenerbahçe futbolun F`sini oynamadı. Alex de yok. Aziz Yıldırım, Azizsilin enjeksiyonu ile devreye girdi, onun emriyle Alex oynamaya başladı. Alex oynamaya başlayınca, attığı ve attırdığı gollerle Fenerbahçe arayı kapattı. Peki evvelki sene Alex, Fenerbahçe`yi şampiyon yapmadı mı? Fener top mu oynadı? Yine Aziz Yıldırım`ın emriyle Alex devreye girdi. Daha o zamandan Alex`i yok etmek istiyordu. Neyse!..
Bu sene; sezon başında başlama... `Ben Alex`i istemiyorum arkadaş. Ya Alex ya ben` dersin Alex devam ediyorsa alır şapkanı gidersin. Ama adam emir kulu... Bu sezon da Alex ile başladı ve olmadık zamanda ilk devrenin ortasında, ara transferi dahi beklemeden apar topar gönderdi.
Alex krizinin olduğu haftalarda Allah`tan Fenerbahçe`nin çok kolay maçları vardı. Yoksa sokağa çıkamaz hale gelirdi. Belki de o dönemi bilerek seçtiler. `Nasıl olsa Avrupa`da bu palavra takımları yeneriz, tur atlarız, Türkiye`de de zor maçımız yok; sıyırırız` diye... Ondan yararlanarak devre arasını görebilirdi. Şimdi bundan sonra ne olur bilemiyorum.
Ama şampiyon bile olsa Fenerbahçe`yi şampiyon yapan adamın adı şimdiden belli: Aziz Yıldırım... `Aykut kaçmış gitmişti, onu geri getirdim. Takımla konuştum.
Takımı toparladım. `Aykut`a arkandayım` dedim, moral verdim. SMS ile sahaya çıkacak 11`leri söyledim. Devre arasında soyunma odasına inip Aykut`a ikinci devre oynayacağı taktiği söyledim. Fenerbahçe böylece şampiyon oldu!` Şimdiden bunu yazın. Fenerbahçe şampiyon olursa budur...
Fener şampiyon olamazsa bu sene, `Biz Aykut`a bir şans daha verdik ama bu şansı kullanamadı. Artık yapacak bir şey yok. Seneye bakıyoruz. Aykut`un arkasında daha fazla duramayız. Hadi bakalım sana güle güle..." Şamaroğlanı, günah keçisi...
`Günah keçisi` vardır ya... Eski devirde köyün başına gelen felaketlerden kurtulmak için bir keçi seçerler onu dağa salarlarmış. Keçi kurda kuşa yem olur ve köyden gittiği için onunla beraber bütün günahlar da yok olurmuş. `Günah keçisi` lafı oradan geliyor.
Fenerbahçe bu sene kazanırsa Aziz Yıldırım; kaybederse günah keçisi hazır!.. Böyle bir durumu kabul ediyor Aykut Kocaman... Etsin, ne yapalım.

Kocaman istifasını ve istifasını geri almasının nedenlerini anlatırken, "Bir kişinin sorumluluğu üzerine alması gerekiyordu" dedi.
Hangi sorumluluk? Sorumluluğu üstüne alan adam geri dönmez. Şair "Sen herkesi kör alemi sersem mi sanırsın" demiş. Beni geri zekalı mı zannediyorlar acaba! Bütün kamuoyunu geri zekalı mı zannediyor!
İstifasından bir gün sonra konuşmadı mı, "Bu istifa tamamen gündemi değiştirmek için uydurulmuş bir tezgahtır. Bu tezgahı kuran da Aziz Yıldırım`dır. Bu istifa geri alınacaktır" demedik mi!
Bağdat Caddesi`nde kıyamet kopuyordu, millet sokaklarda yürüyordu. "Yönetim istifa, Aykut istifa" diye... "Aykut istifa ettim" der demez gündem değişti, protestolar bitti. Şimdi Fenerbahçe bal badem Antalya`da kamp yapıyor. Tezgah o kadar açık ki!..
"Birinin sorumluluğu üzerine alması gerekiyordu" lafında da şu ima var; `Ben sorumlu değilim ama ben kahraman olarak sorumluluğu üstüme aldım.` Alkış bekliyor bunun üstüne de!.. `Sorumlu aslında başkalarıydı ama ben kahramanca sorumluluğu üstüne alan komutanım.`
Sorumluluğu üstüne alan komutanları kurşuna dizerler arkadaş! Tarih böyledir.

Kocaman`ın "İki hakem hakkımızda yalan rapor yazdı" açıklaması da dikkat çekiciydi. Fenerbahçe`ye karşı bir komplo mu var?
Kadıköy Cumhuriyet Savcısı ve Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı`nı göreve çağırıyorum. "Hakem yalan rapor yazdı" çok önemli bir itham.
Hakemin raporu resmi devlet kâğıdıdır. Resmi devlet evrakında sahtekârlık yapmak çok ağır suçtur. Para cezası falan değil, hapis cezası gerektirir.
Kadıköy Savcısı, Türk Ceza Kanunu`nu biliyordur. Kadıköy Savcısı, Futbolda Şiddet Yasasını da biliyordur. Hakemler yalan rapor yazıyorlarsa bu yalan raporu kendi kendine yazmıyor! `Ben yalan rapor yazıyım da iki Fener futbolcusunu bitireyim` diye hakem rapor yazmaz, ondan bir menfaati yok. * `Menfaat sağlıyor` demektir. Bu da futboldaki fanatizmi düşünürsen sokaklara kan getirir, statlara değil. Kadıköy Cumhuriyet Savcısı bunun da farkındadır herhalde!..
O zaman ortada bir suçlu var. Ya yalan rapor yazan hakemler ya da hakemleri yalan yazmakla itham eden kişi...
Kadıköy Cumhuriyet Savcısı Aykut`u derhal çağırıp ifadesini almalı ve bu ifadeden edindiği vicdanı ve hukuki kanaate göre de ya Aykut`u ya hakemleri mahkemeye vermeli... Bu laf havada kalmaz. Kalırsa Türkiye`de adalet sisteminin, Türkiye`de yargı sisteminin olmadığı ortaya çıkar. O zaman ben Kadıköy Cumhuriyet Savcısı`na güvenimi yitiririm. Bu olaya ses çıkartmıyorsa eğer...
Yarın da Fatih Terim diyecek ki `Hakem yalan rapor yazdı`, öbür gün Samet Aybaba diyecek ki `Profesyonel Ceza Kurulu yalan raporlarla bize ceza verdi`, öbür gün Şenol Güneş diyecek ki `Tahkim Kurulu yalan raporlarla bizi...` Bunun sonu yok! O kapıyı açık tutarsan o kapıdan herkes geçer. Ama filler çatışırken olan çimenlere olur.
Kadıköy sokakları, sahil yolları kan gölüne döner. Türkiye gerileme çok açık, çok yakın bir ülke... Kimsenin herhangi bir konuda insanları germe hakkı yok! Bunu sağlayacak kişiler de yasaları uygulamakla görevli Cumhuriyet Savcılıları...

Meireles`in cezasının 4 maça inmesinin ardından ikinci dalga geldi ve bu defa yaptıkları açıklamalar nedeniyle başkanlara fatura kesildi. Şener`e 30 gün, Aysal ve Yıldırım 21 gün hak mahrumiyeti cezası aldı. Aysal "Herhalde Meireles`in cezasını bize pay ettiler" diye tepki gösterdi.
Bence o lafa da ceza verilmeli! Şimdi bir şeye itiraz etmek başka bir şey, itiraz ederken o itirazın suç içermesi başka bir şey...
Ben senin sorduğun soruya itiraz edebilirim; `Bu ne biçim soru kardeşim` diyebilirim ya da `Ben bu soruya cevap vermeyebilirim` diyebilirim. Ama hakaret içeren bir söyleyip `Böyle soru mu olur!` dersem sen beni mahkemeye verirsin. Senin sorduğun soru çok akıl almaz, yanlış bir soru olsa bile beni mahkemeye verebilirsin; `Bana hakaret etti Hakim Bey!`
Üç başkana verilen ceza doğrudur. Çünkü üçü de Futbolda Şiddet Yasasını ve kuralları ihlal etmiştir. Federasyona ve federasyon kurullarına hakaret etmişlerdir. Eleştiri başka bir şey... Biraz evvel ne dedim "Kapıyı açık tutarsan o kapıdan herkes geçer."

Öteki taraftan Beşiktaş`ın ilginç bir tepkisi vardı. İkinci başkan Ahmet Nur Çebi "Meireles konusu bizimle alakalı değil. Galatasaray ve Trabzon`u da ilgilendirmiyor" dedi. Beşiktaş`ın kendini tartışmanın dışında tutmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ben onu anlayamadım. Beşiktaş Kulübü`nde bırak ikinci başkanlığı, Beşiktaş`ta üye olmaz böyle bir adam ya!.. Eğer `Beşiktaş Yönetimi` diye bir şey varsa bu arkadaşımızı derhal Beşiktaş üyeliğinden ihraç etmeliler. Fenerbahçe tek başına uzayda mı oynuyor maçlarını?
Meireles hangi takıma karşı oynarsa oynasın, oynadığı her maçtaki Fenerbahçe`nin aldığı ya da almadığı puan senin bulunduğun aynı puan cetvelinin içinde! Yani, adamda mantık yok, adamda Türkçe yok, adamda futbol bilgisi, yok. Adamda hiçbir şey yok! Resmen sallamış.
Bir de başka bir lafı var "Necati gibilerini biz de alacak para var." "Necati gibileri" böyle bir laf olur mu! `Ahmet Çebi gibileri`ni yönetim kuruluna alırsan, ikinci başkan yaparsan o da `Necati gibilerini` alır"

Bütün bunların arasında Trabzonsporlular şampiyonluklarını istemeye devam ediyor. Aradan geçen zamana, soğuk havaya rağmen yürüyüş düzenlediler ve TFF binasına siyah çelek bırakıp taşıdıkları pankartlarla beklentilerini belli ettiler. Taraftarların bu çabası bir karşılık bulur mu?
Ortada bir şike davası var, bu şike davası ile ilgili verilmiş mahkumiyet kararları da var. Ama Türkiye Futbol Federasyonları başından beri bu olayı yok farz ediyor. Mehmet Ali Aydınlar federasyonu, Fenerbahçe`nin Şampiyonlar Ligi`ne katılmasını iptal etti. Fenerbahçe şampiyonsa niye iptal ediyor?
Trabzonlular bu davayı sonuna kadar gütmekte haklılar, güdecekler de... Ta ki Türkiye Futbol Federasyonu `Hayır, Fenerbahçe`nin şampiyonluğu meşrudur, onaylıyorum. Bitti!` diyene kadar...

Fiziken, mental olarak, psikolojik olarak durum budur. Bir dolu dünya yıldızının bizim takımlarımızda sıradanlaşması bunun örneğidir. Çünkü bir ya da birkaç oyuncu takımı dönüştüremez, ama takım onları kendisine benzetir. Bu, sosyolojik bir gerçektir. Takımlar şablondur. En büyük yıldız ve sıradan görev adamının önemi uzun vadede aynıdır. Aykut Kocaman’ın antrenör takımı olarak tanımladığı bu mu bilmiyorum. Eğer öyleyse sonuna kadar haklı. Antrenörlük her şeyden önce mühendisliktir. Kadro mühendisliği...

Fenerbahçe yapısal ve estetik olarak dönüşmek istiyor. Ancak merkezindeki sorun çözülmek bir yana derinleşiyor. Belhanda bu sorunun temel çözümü olamaz. Açık söyleyeyim: Civa gibi bir adamdan bahsediyoruz. Her şeye sahip bir yıldız adayı. Ancak Fenerbahçe halihazırda 1. sınıfa yükselmek isteyen bu müthiş yetenek için doğru yer değil. Zira şablonu oturmuş değil. Yunus’un ihtiyacı olan, tüm şablonları oturmuş iyi işleyen bir makinede tempo oyunu oynamak. Beğeniyle takip ettiğim bu oyuncu bu yumuşak yapı içinde kaybolur. Faslı Fenerbahçe’yi dönüştüremez. Amrabat’ın, Stoch’un, Riera’nın yaşadıklarından daha bütük sıkıntılar yaşayabilir. Üst düzey için hâlâ eğitime ihtiyacı olan bir oyuncudan bahsediyoruz. Fenerbahçe o üniversite değil. Sadece iyi para kazanabileceği bir yer. Önemli bir cevher, ama misal bir Ferguson ya da Wenger veyahut Van Gaal eğitimine ihtiyacı var. Bu oyuncuya bu açıdan bakmak lazım. O, Fenerbahçe için uygun mu diye değil, Fenerbahçe onun için uygun mu diye... Fenerbahçe’nin bu yapısal sorununu çözmeden bu tip oyuncuların mekanı olması güç.

Fenerbahçe ekolü?

Aykut Kocaman’ın bu sene soyunduğu işin önemli eksiği merkezde. Emre ve Alex’in daha güvenilir formlarına ihtiyaç varken daha iyi Selçuk Şahinler’le işe başlanmasında. Bu verkaççı eksiği takımın ön bölümündeki hücum gücüyle kopmaya yol açıyor. Arkada keskin stoper eksiği de bu sorunu derinleştiriyor. Meireles bu takımın en defansif orta sahası olması gerekirken skalada kendisine en hücumcu oyuncu olarak yer buluyor. Şablondaki problem derinleşiyor. Transfer burayı çözerse iş değişir. Belhanda daha manalı olabilir. Kocaman’ın yaratmak istediği yapı bu olmalı. Yoksa merkezdeki sıkıntı herkesi etkileyecek.Bu durum Avrupa’da şu ana kadar sorun yaşatmadı. Zira herkes dengeli oynuyor. Çıkmak, Türkiye’deki kadar zor olamadı. Ancak Bate sonrası durum değişir. Bu yapı, bu şablon yetmez. Kocaman bunu çözebilirse sorun hallolur. Ancak bu psikolojiyle bunu çözmek kolay değil. Bu psikolojiyi yaratanın da ne olduğunu söylemeye gerek yok.

Gelgitler büyük

Fenerbahçe, tarihinin en kötü dönemini yaşamıyor. Yaşı bana yakın olanlar ne olacağının hiç bilinmediği zamanları hatırlar. Kulüpte kimsenin yarınının belli olmadığı zamanları. Bir transfer döneminde 50 transfer yapıldığı, sezonun 3 teknik adamla geçildiği, yönetimlerin ilk ayında istifaya davet edildiği ve 2 dönem çalışabilene kral gibi bakıldığı yıllar. Fenerbahçe’nin çok daha zor zamanlarını hatırlamak zor değil. Bugünle karşılaştırılmaz dahi. Ancak Fenerbahçe’nin bugünlerden daha fazla şoke olduğu bir dönem yok. Türk sporunun en istikrarlı yapısıyken 1.5 senede tüm bunların oluşunun yarattığı sarsıntının benzeri yok. Eskiden zaten dağınıktı her şey... Şimdi gelgitler büyük... Kaptandan başkana, teknik direktöre, yöneticilere, tribünlere, medyaya kadar... Burada spor yapmak yaptırmak zor. Çok zor...

Kişiye özgü rejim; Azizm

Fenerbahçe’nin kendine has bir rejimi vardı eskiden, kaotik bir demokrasi. Azizm’den sonra mevzu farklılaştı. Bu, tam başkanlık sisteminin öncesini Fenerbahçe’nin gençleri hatırlıyor mu, bilmiyorum. Ancak sonrasının ne olacağı konusunda kimsenin bir fikri olduğunu sanmıyorum. Ortaya yeni bir aday çıkmasından bahsetmiyorum. Yeni bir rejimden bahsediyorum. Çünkü halihazırdaki rejim kişiye özgü. Azizm... Ve bu istikrar alışkanlığı sırasında yaşanan gelgitler psikolojiyi çok bozdu. Kocaman’ın gidip dönüşü bile anlatıyor her şeyi aslında. İşte soru aslında bu: Bu tedavi edilebilir mi?

Mehmet Demirkol